છેલ્લું અપડેટ: 21 જાન્યુઆરી 2025

2022 માં વિશ્વ બેંકનો અહેવાલ ^[1]

-- ભારતમાં પુરૂષો (27%) કરતાં વધુ મહિલાઓ (45%) કામ પર ચાલે છે કારણ કે તેમની પાસે પરવડે તેવા પરિવહનની ઍક્સેસ નથી
-- આ દૂર સ્થિત નોકરીઓમાં મહિલાઓની ઍક્સેસને પ્રતિબંધિત કરે છે અને તેમની નોકરીની પસંદગીઓને મર્યાદિત કરે છે

સુરક્ષા અને બચત પર અસર
1> કુટુંબ દીઠ સરેરાશ વાર્ષિક ₹3000 ની બચત ^[2]

2> લગભગ ડબલ વુમન રાઇડશિપ સાથે સુરક્ષાની વધુ ભાવના
-- 2020-21 માં માત્ર 25% થી 2023-24 માં 46% ^[3]
-- માર્ચ 2024 સુધી ~150 કરોડ મફત મહિલા રાઇડરશિપ ^{[4] [5]}
-- 2023-24માં 45+ કરોડ મહિલા મુસાફરો બસમાં મફત સવારી કરે છે ^[5:1]

3> મહિલા રોજગારમાં 24% વધારો : અશોકા યુનિવર્સિટી દ્વારા 2023 માં સ્વતંત્ર અભ્યાસ ^[6]
-- મહિલાઓ માટે રોજગારની તકોમાં 24% વધારો, તેમાંથી મોટાભાગની વંચિત છે

દિલ્હીમાં AAP સરકાર દ્વારા ઓક્ટોબર 2019 ^[7] માં મહિલાઓ માટે મફત બસ મુસાફરી શરૂ કરવામાં આવી હતી

¶ ¶ ફ્રી બસ -> મહિલા સશક્તિકરણ

• મહિલા સુરક્ષા : બસોમાં વધુ મહિલાઓની હાજરી = સુરક્ષાની વધુ ભાવના

• મહિલાઓને શિક્ષણ/કામમાં પ્રોત્સાહિત કરો : દિલ્હીના શ્રમ દળમાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે મફત ગતિશીલતા અને સગવડ
• વધારાના પૈસા : મહિલાઓના હાથમાં વધારાની બચત મૂકે છે

દિલ્હી કેસ સ્ટડી :

• કેસ સ્ટડી: દિલ્હીમાં મફત બસ સવારી મહિલા સશક્તિકરણની અસર

" કર્મચારીઓમાં મહિલાઓની ભાગીદારી એ સામાજિક ઉન્નતિ અને આર્થિક વિસ્તરણ માટે એક નિર્ણાયક પ્રેરક છે. ભૂતકાળમાં, મહિલાઓની ગતિશીલતાને મદદ કરવા માટેની તકોના અભાવને કારણે મહિલા શ્રમ દળની ભાગીદારી સરેરાશ કરતા ઓછી રહી છે. "
- કૈલાશ ગહલોત, પરિવહન મંત્રી, દિલ્હી

¶ ¶ વધતું નેટવર્ક અને સુવિધાઓ

• દિલ્હીમાં જાહેર બસોનું વધતું નેટવર્ક અને મહિલા AAP વિકી માટે સલામતીના પગલાં

¶ ¶ સકારાત્મક મહિલાઓની જુબાનીઓ

“ મારી પાસે સ્ટુડન્ટ બસ પાસ હતો જેનો દર સેમેસ્ટરમાં મને રૂ. 500નો ખર્ચ થતો હતો, પરંતુ એવા વિદ્યાર્થીઓ હતા કે જેઓ મુસાફરીના તણાવને કારણે વર્ગમાં અવારનવાર આવતા હતા . મને લાગે છે કે આનાથી વર્ગોમાં હાજરી ચોક્કસપણે સુધરી શકે છે ,”
-- દીપમાલા (25), દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી MA ^[7:1]

" મારા જેવા વ્યક્તિ માટે, મુસાફરી કરવા માટે દરરોજ 40 રૂપિયા ખર્ચવા એ ઘણો અર્થ છે... હું દર મહિને 1,000 રૂપિયાથી વધુની બચત કરીશ ,"
-- લીલા ^[7:2]

“ હું ઉબેર અને ઓલા લઈશ, પરંતુ એકવાર તે ફ્રી થઈ ગયા પછી, મેં પરિવહનના અન્ય કોઈપણ પ્રકાર લેવાનું બંધ કરી દીધું. એ જ મારા ઘરની મદદ માટે જાય છે; મફત રાઇડ્સે તેણીને ખૂબ મદદ કરી છે કારણ કે તેણી મુસાફરીમાં નાણાં બચાવે છે ,"
-- મોનિકા (25), એમ્બેસી ઓફ સ્પાનમાં કામ કરે છે ^[4:1]

હું ઈચ્છું છું કે ઉત્તર પ્રદેશની બસોમાં પણ ગુલાબી ટિકિટ હોત . મેટ્રો મોંઘી છે અને હું તેને બિલકુલ લેતો નથી. હેલ્થ ઈમરજન્સી માટે પણ હું ફ્રી ટિકિટના કારણે જ દિલ્હીની હોસ્પિટલોમાં જઉં છું .
-- મુબીના પરવીન (35), નોઈડામાં રહેતી ફેક્ટરી વર્કર ^[4:2]

સંદર્ભો :

---

1. https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/12/08/new-world-bank-toolkit-to-make-transport-and-public-spaces-in-india-more- લિંગ-સમાવેશક ↩︎

2. https://ddc.delhi.gov.in/sites/default/files/multimedia-assets/report_impact_of_subsidy_in_delhi.pdf ↩︎

3. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/rise-in-women-utilizing-free-bus-passes-in-delhi/articleshow/114195186.cms ↩︎ ↩︎

4. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/delhis-100-crore-question-what-does-a-free-bus-ride-mean-woman-8519082/lite/ ↩︎ ↩︎ ↩︎

5. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-over-45-crore-free-bus-trips-for-women-more-than-62l-old-vehicles-deregistered/articleshow/108151181.cms ↩︎ ↩︎

6. https://dp.ashoka.edu.in/ash/wpaper/paper105_0.pdf ↩︎

7. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/delhi-govt-free-bus-rides-women-student-pink-tickets-dtc-6093509/ ↩︎ ↩︎ ↩︎