છેલ્લું અપડેટ: 27 ડિસેમ્બર 2023

¶ ¶ 1. પલ્લા યમુના ફ્લડપ્લેન પ્રોજેક્ટ

• જ્યારે પાણીનું સ્તર 208 મીટરથી ઉપર જાય છે ત્યારે દર ઋતુમાં યમુના પૂરના મેદાનોમાં 18 પૂરના ચક્રો થાય છે ^[1]
• દરેક ચક્ર સાથે 2,100 મિલિયન ગેલન (MG) પાણી ^[1:1]
• પલ્લા પૂરનો મેદાન વજીરાબાદની ઉત્તરે યમુનાના લગભગ 25 કિમી સુધી વિસ્તરેલો છે ^[2]
• જળાશય પ્રોજેક્ટને ચોમાસા દરમિયાન યમુનામાંથી પૂરના પાણીનો સંગ્રહ કરીને ભૂગર્ભજળના પ્રવાહ દરમાં વધારો કરીને શહેરના ભૂગર્ભજળના ટેબલને રિચાર્જ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે ^[2:1]
• આ ભૂગર્ભજળ પછી ઉનાળાના દુર્બળ મહિનાઓમાં ઉપયોગ માટે કાઢી શકાય છે ^[2:2]

લક્ષ્‍યાંકઃ 300 MGDમાંથી 50 MGD પાણી પુરવઠાના અંતરાલને સંપૂર્ણ રીતે અમલમાં મૂક્યા પછી પલ્લા ફ્લડપ્લેન વિસ્તારમાંથી ભરી શકાય છે.

¶ પાયલોટ પ્રોજેક્ટ

પાયલોટ પ્રોજેક્ટ 2019

• હાલમાં 40 એકરમાં ફેલાયેલ છે, જેમાંથી 26 એકરમાં તળાવ બનાવવામાં આવ્યું છે ^[3]
• ચોમાસા દરમિયાન ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ પર પૂરના પાણીના સંગ્રહની અસરનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે પલ્લાના સંગારપુર પાસે 26 એકરનું તળાવ બનાવવામાં આવ્યું હતું ^[4]
• કિંમત : જમીન 94,328 પ્રતિ એકરના દરે લીઝ પર આપવામાં આવી છે, અને સરકાર દર વર્ષે પ્રોજેક્ટ પર લગભગ 52 લાખ ખર્ચે છે ^[2:3]
• પીઝોમીટર : પૂર દરમિયાન રિચાર્જ થયેલા પાણીની અસરનો અભ્યાસ કરવા માટે 2 કિમીના અંતર સુધી 35 થી વધુ પીઝોમીટર સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે ^[4:1]

પરિણામ : સફળતા

• આસપાસના વિસ્તારના ખેડૂતો દ્વારા નિયમિત રીતે 4000 MG અને DJB દ્વારા બોરવેલ દ્વારા 16000 MG પાણી પુરું પાડવા માટે નિષ્કર્ષણ કર્યા પછી પણ ભૂગર્ભજળના સ્તરમાં વધારો જોવા મળ્યો હતો ^[3:1]
• પાયલોટ પ્રોજેક્ટને કારણે પલ્લા પૂરના મેદાનોમાં ભૂગર્ભજળના સ્તરમાં 2 મીટરનો વધારો થયો છે ^[1:2]

દિલ્હી જલ બોર્ડ પલ્લા પૂરના મેદાનમાંથી 25 મિલિયન ગેલન પ્રતિ દિવસ (MGD) વધારાનું પાણી કાઢવા માટે 200 ટ્યુબવેલ સ્થાપિત કરશે ^[4:2]

3 વર્ષમાં ભૂગર્ભ જળ રિચાર્જ ડેટા ^[3:2]

• પ્રોજેક્ટની સ્થાપના થઈ ત્યારથી દર વર્ષે સરેરાશ 812 મિલિયન ગેલન ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ કરવામાં આવ્યું છે.

વિગતવાર કવરેજ

https://youtu.be/IJSt4SINR3Q?si=m30izKNRvr-5B8Iq

¶ સંપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ ^[1:3]

વિસ્તરણ

• યમુના પૂરના પાણીને એકત્ર કરવા માટે તળાવનો વિસ્તાર વધારીને 1,000 એકર કરવામાં આવશે
• એકવાર સંપૂર્ણ રીતે અમલમાં આવ્યા બાદ 20,300 MG ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ કરવામાં આવશે

વર્તમાન સ્થિતિ

• જુલાઈ 2023 : પલ્લા પાઈલટનો અંતિમ અહેવાલ તેમની મંજૂરી માટે સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વોટર કમિશન અને અપર યમુના રિવર બોર્ડને સુપરત કરવામાં આવ્યો.

¶ ¶ 2. બવાના તળાવ રિચાર્જ ^[5]

• આ તળાવ 3 કિમી લાંબુ અને 20 મીટર પહોળું છે
• જૂના બાવાના એસ્કેપ ડ્રેઇનનો આ એક ત્યજી દેવાયેલ ભાગ છે
• જ્યારે યમુના નદીમાં પાણીનું સ્તર ખતરાના નિશાનને ભંગ કરે છે, ત્યારે યમુનાના વધારાના વરસાદી પાણીને બવાનાના આ નવા કૃત્રિમ તળાવમાં વાળવામાં આવે છે.

પરિણામ : ઓગસ્ટ 2022 માં
-- સરોવર પહેલાથી જ 17 દિવસમાં 3.8 MGD પાણી રિચાર્જ કરી ચૂક્યું છે
-- 1.25 લાખ ઘરો માટે પર્યાપ્ત

સંદર્ભ :

---

1. https://www.hindustantimes.com/cities/delhi-news/delhi-govt-to-continue-palla-floodplain-project-to-recharge-groundwater-101656008962749.html ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

2. https://www.hindustantimes.com/cities/delhi-news/delhi-govt-s-palla-floodplain-project-enters-fifth-phase-101689098713827.html ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

3. https://hetimes.co.in/environment/kejriwal-governkejriwal-governments-groundwater-recharge-experiment-at-palla-floodplain-reaps-great-success-2-meter-rise-in-water-table-recordedments- ભૂગર્ભજળ-રિચાર્જ-પ્રયોગ-એટ-પલ્લા-ફ્લડપી/ ↩︎ ↩︎ ↩︎

4. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/djb-to-extract-25mgd-additional-water-from-floodplain-at-palla/articleshow/77044669.cms ↩︎ ↩︎ ↩︎

5. https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2022/aug/19/excess-rainwater-from-yamuna-river-diverted-to-artificial-lakes-to-recharge-groundwater-2489154.html ↩︎