પંજાબમાં ઘટતા ભૂગર્ભ જળની ધરપકડ પર સકારાત્મક પરિણામો

છેલ્લું અપડેટ: 3 નવેમ્બર 2024

પંજાબ CGWB રિપોર્ટ 2023 : ભૂગર્ભજળના 164% એટલે કે રિચાર્જ કરતાં 64% વધુ નિષ્કર્ષણ સાથે, યાદીમાં ટોચ પર છે [1]

-- પાણીનું ટેબલ વાર્ષિક સરેરાશ 51 સે.મી.થી ઘટી રહ્યું છે
-- 76.47% (153 માંથી 117) બ્લોક્સ અતિશય શોષિત જાહેર થયા એટલે કે ડાર્ક ઝોન [2]
-- સલામત શ્રેણીમાં 13.07% (20) બ્લોક્સ [2:1]
-- 2039 સુધીમાં પાણીનું સ્તર 1000 ફૂટ ઊંડાઈ સુધી પહોંચવાની ધારણા છે [3]

CGWB રિપોર્ટ 2024 [4] : AAP સરકારના પ્રયાસો અસર દર્શાવે છે

-- 24 વર્ષ પછી, 63 બ્લોકમાં પાણીના સ્તરમાં વધારો થયો છે
-- 2 બ્લોક સેમી-ક્રિટીકલથી સેફ ઝોનમાં પ્રવેશે છે
-- 2 બ્લોક ક્રિટિકલમાંથી સેમી-ક્રિટીકલ ઝોનમાં પ્રવેશે છે

આ વલણને ઉલટાવવાની પહેલ (વિગતવાર આગામી વિભાગ)

1. ટ્યુબવેલ પંપ ટાળવા માટે કેનાલ સિંચાઈ
2. પીવા માટે નહેરનું પાણી
3.વોટર રિચાર્જ

વર્ષ પાણી નિષ્કર્ષણ% [5]
2020 164.42%
2022 164.11%
2023 163.76%

ઘટી રહેલા પાણીના ટેબલને ઉલટાવવાની પહેલ

1. ટ્યુબવેલ પંપ ટાળવા માટે કેનાલ સિંચાઈ

2. પીવા માટે નહેરનું પાણી

3. વોટર રિચાર્જ

  • 32 નિષ્ક્રિય ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ સ્ટ્રક્ચર્સ કાર્યરત કરવામાં આવ્યા છે [6]
  • માત્ર 1 વર્ષમાં જ 129 રિચાર્જ સાઈટ બનાવવામાં આવી છે [7]

વોટર ટેબલ રિપોર્ટ: નવેમ્બર 2023 [8]

  • નવેમ્બર 2023 દરમિયાન CGWB દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટાની સરખામણી નવેમ્બર મહિનાના 2013 થી 2022 સુધીના પાણીના સ્તરના દાયકાના સરેરાશ સાથે કરવામાં આવે છે.
કુવાઓ ટિપ્પણીઓ
176 પંજાબમાં કુવાઓનું નિરીક્ષણ કર્યું
115 (65.34%) કુવાઓ પાણીના સ્તરમાં ઘટાડો દર્શાવે છે
61 (34.66%) કુવાઓ પાણીના સ્તરમાં વધારો દર્શાવે છે
  • હિમાચલ પ્રદેશ પંજાબ કરતા પણ ખરાબ છે , જ્યાં 72% કુવાઓમાં પાણીનું સ્તર નીચે ગયું છે.

સંદર્ભો :

  1. https://timesofindia.indiatimes.com/india/groundwater-recharge-this-year-maximum-since-2004-punjab-rajasthan-haryana-extract-more-than-recharged/articleshow/105663998.cms ↩︎

  2. https://cgwb.gov.in/cgwbpnm/public/uploads/documents/17067037961497272345file.pdf ↩︎ ↩︎

  3. https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/punjab-farmers-urged-to-switch-from-paddy-farming-for-environmental-sustainability/articleshow/111941459.cms ↩︎

  4. https://www.bhaskar.com/local/punjab/news/punjab-ground-water-water-level-update-guru-sahay-and-makhu-block-safe-zone-133882447.html ↩︎

  5. https://cgwb.gov.in/cgwbpnm/public/uploads/documents/17067037961497272345file.pdf ↩︎

  6. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=157819 ↩︎

  7. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=180029 ↩︎

  8. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/in-parliament-water-table-depleting-fast-in-punjab-65-wells-register-fall-642975 ↩︎