મિશન સમરથ: પંજાબની સરકારી શાળાઓમાં સાક્ષરતા અને સંખ્યાને મજબૂત કરવા

છેલ્લું અપડેટ: 28 ડિસેમ્બર 2024

લોન્ચઃ 1 ડિસેમ્બર 2023 [1]
ઉદ્દેશ્ય : સાક્ષરતા અને સંખ્યાની વિભાવનાઓને પ્રોત્સાહન આપવું [2]
લક્ષ્‍યાંકઃ પંજાબની સરકારી શાળાઓના ધોરણ 3-8ના વિદ્યાર્થીઓ

બેઝલાઇન સર્વે 2023 (વર્ગ 3 થી 8) [1:1]

ચોંકાવનારો ખુલાસોઃ
-- પંજાબી : માત્ર 47% સંપૂર્ણ વાર્તા વાંચે છે , 21% ફક્ત ફકરા સુધી વાંચે છે, 17% વાક્ય સુધી વાંચી શકે છે, 9% ફક્ત શબ્દો વાંચી શકે છે, 9% ભાગ્યે જ શબ્દો વાંચી શકે છે અને 6% ફક્ત અક્ષરો ઓળખી શકે છે
-- અંગ્રેજી : માત્ર 25% વિદ્યાર્થીઓ જ સંપૂર્ણ વાર્તા વાંચી શકે છે
-- ગણિત : 39% વિદ્યાર્થીઓ ભાગાકાર કરી શકતા ન હતા , 31% બાદબાકી કરી શકતા ન હતા, 18% 11 થી 19 સુધીની સંખ્યાઓ ઓળખી શકતા ન હતા અને 8% 1 થી 9 સુધીની સંખ્યાઓ ઓળખી શકતા ન હતા

નેશનલ એચિવમેન્ટ સર્વે (NAS), 2021માં રાજ્યોમાં પંજાબને ટોપ પરફોર્મર તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યું હોવા છતાં આ છે.

CM ભગવંત માન દ્વારા રિયાલિટી ચેક 2022માં AAPના 1લી વિધાનસભા સત્રમાં કોંગ્રેસને આપવામાં આવ્યો હતો [1:2]
- કેન્દ્રના NASમાં કોંગ્રેસના શાસન દરમિયાન પંજાબનો ટોપ રેન્ક નકલી હતો
- કોંગ્રેસ સરકાર ફક્ત શાળાઓને બહારથી રંગીને તેમને નંબર 1 હોવાનો દાવો કરી શકતી નથી
-- કેચ શિક્ષણ ધોરણો છે

ઉદ્દેશ્ય અને વ્યૂહરચના

અંગ્રેજી, ગણિત અને પંજાબીમાં ધોરણ 3-8ના વિદ્યાર્થીઓની પાયાની કુશળતા સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે.

  1. દરેક વિદ્યાર્થીના વર્તમાન શિક્ષણ સ્તરનું યોગ્ય મૂલ્યાંકન કરો [3]
  2. શિક્ષણને વેગ આપવા માટે વ્યક્તિગત પ્રવૃત્તિઓ, કાર્યપુસ્તકો અને મનોરંજક કાર્યોનો ઉપયોગ કરીને દરજીથી બનાવેલ અભ્યાસ યોજના ડિઝાઇન કરો [3:1]
  3. ટેક્નોલૉજીનો ઉપયોગ કરીને વિદ્યાર્થીઓના શિક્ષણના ડેટાનું નિરીક્ષણ કરો અને એકત્રિત કરો [4]
  4. અમલીકરણ, જાગરૂકતા પેદા કરવા, પ્રશ્નોને સંબોધિત કરવા અને પ્રતિસાદ મેળવવા માટે સતત સંચાર યોજના બનાવો [4:1]

અમલ [3:2]

પંજાબ સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં મિશન સમરથ માટે ₹10 કરોડ ફાળવ્યા હતા [3:3]

1. વિદ્યાર્થીઓનું વર્ગીકરણ

  • “ટીચિંગ એટ ધ રાઈટ લેવલ” (TaRL) અભિગમનો ઉપયોગ વિદ્યાર્થીઓના પ્રાવીણ્ય સ્તરનું મૂલ્યાંકન કરવા અને લક્ષિત આધાર પૂરો પાડવા માટે થાય છે.
  • શાળાના આચાર્યોને ધોરણ 3 થી 8 ના વિદ્યાર્થીઓનું મૂલ્યાંકન કરવાનું કામ સોંપવામાં આવે છે
  • વિદ્યાર્થીઓને બે જૂથોમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યા છે
    • સ્તર 1 (મૂળભૂત)
    • સ્તર 2 (ઉન્નત)

2. પ્રશિક્ષિત શિક્ષકો અને વિશેષ સામગ્રી

  • નવા પ્રોગ્રામ માટે ધોરણ 3 થી 8 માટે પંજાબી, ગણિત અને અંગ્રેજીના પ્રશિક્ષિત શિક્ષકો
  • વિદ્યાર્થીઓને ત્રણ વિષયો માટેના મોડ્યુલ અને વર્કશીટ્સ સહિત ખાસ ડિઝાઇન કરેલી શૈક્ષણિક સામગ્રીનો ઉપયોગ કરીને શીખવવામાં આવે છે.

3. વિશેષ વર્ગો

  • પ્રાથમિક શાળાઓ : મિશન સમ્રાથ શાળા દિવસના પ્રથમ 3 કલાકનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાં દરરોજ પંજાબી, ગણિત અને અંગ્રેજીને 1 કલાક સમર્પિત કરવામાં આવે છે.
  • માધ્યમિક શાળાના વર્ગો 6 થી 8 સુધીનો કાર્યક્રમ પ્રથમ 3 સમયગાળા દરમિયાન હાથ ધરવામાં આવે છે

બેઝલાઇન સર્વે 2023 [1:3]

  • આ એક કવાયત હતી જે પંજાબ સરકારે વિદ્યાર્થીઓના શીખવાના પરિણામો શોધવા માટે હાથ ધરી હતી
  • બેઝલાઈન સર્વે જુલાઈ 2023માં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો
  • અગાઉ, તે ભૌતિક ફોર્મેટ પર હતું અને પછી એક સોફ્ટવેર બનાવવામાં આવ્યું હતું
  • શિક્ષકોને વિદ્યાર્થીઓના શીખવાના પરિણામોનો ડેટાબેઝ તૈયાર કરવા અને પછી તેને ડિજિટલી અપલોડ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
  • રાજ્યમાં 12,880 પ્રાથમિક, 2,670 મધ્યમ, 1,740 ઉચ્ચ અને 1,972 વરિષ્ઠ માધ્યમિક શાળાઓ છે.

સંદર્ભો :

  1. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/punjab-govt-school-students-read-punjabi-division-9092745/ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. https://www.hindustantimes.com/cities/others/mission-samarth-launched-to-bolster-numeracy-literary-skills-at-punjab-government-schools-101698169186234.html ↩︎

  3. https://news.abplive.com/states/punjab/mission-samarth-paving-the-way-for-a-brighter-future-for-children-1726226 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  4. https://www.centralsquarefoundation.org/blogs/leveraging-institutional-structures-for-enhancing-implementation-fidelity-experience-from-mission-samrath ↩︎ ↩︎