पंजाब सरकारद्वारे क्रॉप रेसिड्यू मॅनेजमेंट (CRM) मशीनची कमाल उपलब्धता आणि वापर

शेवटचे अपडेट: 28 डिसेंबर 2024

AAP अंतर्गत माजी परिस्थिती व्यवस्थापनाकडे लक्ष केंद्रित केले [१]

एकटे 2023 : 2000+ बेलर्स आणि जवळपास तेवढ्याच रेकचे वितरण केले जात आहे
वि
मागील 5 वर्षात (2018-2022), राज्यात एकूण 768 बेलर्स आणि 681 रेकचे वितरण करण्यात आले.

2024 [2] : औद्योगिक युनिट्ससाठी युरोपमधून आयात केलेले विशेष बिग बेलर्स

भाजपचे वाईट राजकारण की खरे धोरण बदल?

मागील 5 वर्षांच्या केंद्रातील भाजप सरकारने पंजाबला पीक अवशेष व्यवस्थापनासाठी 100% अनुदान दिले परंतु 2023 मध्ये ते 60% पर्यंत कमी केले [3]

AAP सरकार असल्याने, CRM मशिन्स बदललेल्या सबसिडी नियमानुसार वितरित केल्या जातात ज्यामुळे पूर्वीच्या काँग्रेस सरकारच्या काळात झालेल्या घोटाळ्यांमुळे खऱ्या शेतकऱ्यांना फायदा होतो [४]

2018-19 पासून अनुदानावर पीक अवशेषांसाठी एकूण 1,46,540 मशीन पुरविल्या गेल्या आहेत [५]
-- 61,951 सुपर-सीडर्स
-- 2,183 बेलर्स आणि 2,039 रेक समाविष्ट आहेत

bigbalers.jpg

1. CRM मशीनची उपलब्धता वाढवा

1. अनुदान योजना [6]

  • सहकारी संस्था किंवा इतर संस्थांसाठी कृषी उपकरणांच्या खरेदीवर 80% अनुदान
  • शेतकऱ्यांसाठी कृषी अवजारे खरेदीवर ५०% अनुदान

2. जिल्हा सहकारी बँकांकडून कर्ज/सुलभ पत [६:१]

  • पीक अवशेष व्यवस्थापन यंत्रे खरेदी करण्यासाठी शेतकरी आता राज्य सहकारी बँकांकडून कर्ज घेऊ शकतात
  • 802 बँक शाखा इझी क्रेडिट देतात
  • 7 ऑक्टोबर 2024 रोजी लाँच केले

२०२४ [७]

1. मशीन सबसिडी योजना

  • 16,000 CRM मशीन पुरविल्या गेल्या [8]
  • आता 2018 पासून एकूण 145,000 पेक्षा जास्त मशीन वितरित केल्या गेल्या आहेत [9]

हेवी ड्युटी ११०० ट्रॅक्टर [१०]

सीआरएम सबसिडी अंतर्गत प्रथमच ट्रॅक्टर उपलब्ध करून दिले जात आहेत

  • बहुतेक ट्रॅक्टर 35-40 एचपी पॉवरचे असतात, तर स्टबल मॅनेजमेंट मशीनसाठी 50-60 एचपी क्षमतेचे ट्रॅक्टर लागतात.
  • शेतकऱ्यांचे बचत गट, पंचायती आणि सहकारी संस्थांसाठी ट्रॅक्टर उपलब्ध करून दिले जात आहेत.
  • या शेतकरी गटातून शेतकरी आता हे ट्रॅक्टर भाड्याने घेऊ शकतात

मोठे जामीनदार [२:१]

  • औद्योगिक घरे आणि उद्योजकांसाठी बिग बेलर्स आयात करण्यासाठी ₹20 कोटी
  • मोठ्या जामीनदारांना 65% सबसिडी दिली जाते ज्याची किंमत ₹1 ते ₹1.5 कोटी दरम्यान आहे
  • हे जर्मनी, स्पेन आणि हॉलंडमधून आयात केले जात आहेत
  • प्रत्येक मोठ्या जामीनदाराला 1,000 एकर क्षेत्र व्यापण्याचे लक्ष्य आहे

2023

प्रत्येक 24 हेक्टरसाठी 1 सीआरएम मशीन [११]
एकूण १,३८,०२२ सीआरएम मशीन आणि ३२.९३ लाख हेक्टर भातपिकाखाली

ही सीआरएम मशिन्स भातपिकाच्या इन-सीटू आणि एक्स-सीटू व्यवस्थापनाचा भाग आहेत

  • यावर्षी या मशीनमध्ये 1,800 लहान बेलर्स आणि 30 मोठ्या बॅलरचा समावेश आहे
  • दिवसाला 100 एकरपेक्षा जास्त बंडल बनविण्याची क्षमता असलेले 1 कोटी खर्चाचे मोठे बेलर [१२]

भाजपने कमी केलेला निधी असूनही, AAP सरकारने ~23000 पीक अवशेष मशीन वितरीत करण्यासाठी 140 कोटी स्वतःच्या खिशातून 350 कोटींची योजना आणली आहे [3:1]
-- इन-सीटू व्यवस्थापनासाठी 21,000 मशीन्स
-- एक्स-सीटू व्यवस्थापनासाठी 1,800 बॅलर

२०२२ [१३]

  • AAP पंजाब सरकारने 2022 मध्ये ~ 27,000 मशीन वितरित केल्या

2. सीआरएम मशीनच्या जास्तीत जास्त वापरावर लक्ष केंद्रित करा [१४]

नवीन कस्टम भरती केंद्रे [१५]

सीआरएमच्या वापराला आणखी समर्थन देण्यासाठी पंजाबमध्ये एकूण 23,792 कस्टम हायरिंग सेंटर (CHC) स्थापन करण्यात आले आहेत.

उन्नत किसान मोबाइल ॲप [१६]

सुलभ प्रवेशासाठी 1.30+ लाख CRM मशीन मॅप केल्या आहेत

  • हे गेम चेंजर मोबाइल ॲप्लिकेशन शेतकऱ्यांना त्यांच्या जवळपासच्या उपलब्ध कस्टम हायरिंग सेंटर्स (CHCs) मधून सहजपणे मशीन बुक करण्यास सक्षम करते.
  • प्रत्येक मशीनला लागवडीखालील क्षेत्रानुसार जिओ-टॅग केले जाते, यंत्राच्या वापराचे निरीक्षण करणे आणि शेतकऱ्यांनी केलेल्या सर्व अवशिष्ट व्यवस्थापन क्रियाकलापांचे दस्तऐवजीकरण करणे सुलभ होते.
  • सीआरएम मशीन बुक करण्यात शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी 5 हजार फॅसिलिटेटर/नोडल अधिकारी
  • पंजाबच्या कृषी विभागाने सप्टेंबर 2024 मध्ये लाँच केले
  • यापूर्वी ते 2022 मध्ये लाँच झालेल्या i-Khet ॲप वापरून केले जात होते [13:1]

संदर्भ :

  1. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/punjab-residue-management-scheme-balers-farm-fires-9012744/ ↩︎

  2. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/under-pressure-to-check-farm-fires-punjab-sets-action-plan-in-motion-101724782160311.html ↩︎ ↩︎

  3. https://energy.economictimes.indiatimes.com/news/oil-and-gas/punjab-plans-to-provide-around-22000-straw-management-machines-for-2023-kharif-season/102707063 ↩︎ ↩︎

  4. https://www.business-standard.com/article/current-affairs/punjab-orders-probe-in-11-275-missing-crop-residue-management-machines-122081800191_1.html ↩︎

  5. https://www.newindianexpress.com/nation/2024/Nov/29/punjab-reports-70-per-cent-reduction-in-stubble-burning-highlights-ex-situ-management-efforts ↩︎

  6. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-co-op-bank-offers-subsidised-loan-on-straw-mgmt-machines-101728241723038.html ↩︎ ↩︎

  7. https://www.business-standard.com/industry/agriculture/punjab-govt-to-procure-over-11-000-crm-machines-to-check-stubble-burning-124091001256_1.html ↩︎

  8. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=196857 ↩︎

  9. https://www.dailypioneer.com/2024/state-editions/punjab-farmers-already-acquire-over-14k-crm-machines-against-sanctioned-21-958.html ↩︎

  10. https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/farmer-groups-to-get-1100-tractors-for-stubble-mgmt/articleshow/113407557.cms ↩︎

  11. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/managing-crop-residue-i-straw-mgmt-policy-in-place-adoption-remains-a-challenge/ ↩︎

  12. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-farmers-to-get-balers-to-clear-stubble-101694367352155.html ↩︎

  13. https://www.livemint.com/news/india/heres-how-aap-led-punjab-govt-planning-its-stubble-burning-fight-to-alleviate-delhi-pollution-11663387435327.html ↩︎ ↩︎

  14. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/paddy-stubble-punjab-machines-8924872/ ↩︎

  15. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/103981283.cms ↩︎

  16. https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/revolutionary-unnat-kisan-app-launches-for-easy-booking-of-crop-residue-management-machines-in-punjab/articleshow/113718563.cms ↩︎