शेवटचे अपडेट: 4 नोव्हेंबर 2024

AAP अंतर्गत माजी परिस्थिती व्यवस्थापनाकडे लक्ष केंद्रित केले ^[१]

एकट्या 2023 : 2,300 बेलर्स आणि जवळपास तितकेच रेक वितरित केले जात आहेत
वि
मागील 5 वर्षात (2018-2022), राज्यात एकूण 768 बेलर्स आणि 681 रेकचे वितरण करण्यात आले.

2024 ^[2] : औद्योगिक युनिट्ससाठी युरोपमधून आयात केलेले विशेष बिग बेलर्स

भाजपचे वाईट राजकारण की खरे धोरण बदल?

मागील 5 वर्षांच्या केंद्रातील भाजप सरकारने पंजाबला पीक अवशेष व्यवस्थापनासाठी 100% अनुदान दिले परंतु 2023 मध्ये ते 60% पर्यंत कमी केले ^[3]

AAP सरकार असल्याने, CRM मशिन्स बदललेल्या सबसिडी नियमानुसार वितरित केल्या जातात ज्यामुळे पूर्वीच्या काँग्रेस सरकारच्या काळात झालेल्या घोटाळ्यांमुळे खऱ्या शेतकऱ्यांना फायदा होतो ^[४]

¶ ¶ 1. CRM मशीनची उपलब्धता वाढवा

1. अनुदान योजना ^[५]

• सहकारी संस्था किंवा इतर संस्थांसाठी कृषी उपकरणांच्या खरेदीवर 80% अनुदान
• शेतकऱ्यांसाठी कृषी अवजारे खरेदीवर ५०% अनुदान

2. जिल्हा सहकारी बँकांकडून कर्ज/सुलभ पत ^[५:१]

• पीक अवशेष व्यवस्थापन यंत्रे खरेदी करण्यासाठी शेतकरी आता राज्य सहकारी बँकांकडून कर्ज घेऊ शकतात
• 802 बँक शाखा इझी क्रेडिट देतात
• 7 ऑक्टोबर 2024 रोजी लाँच केले

¶ २०२४ ^[६]

¶ ¶ 1. मशीन सबसिडी योजना

• 22000 CRM मशीन देण्यासाठी 500 कोटी रुपयांचा कृती आराखडा
• 21,958 CRM मशीन आधीच मंजूर आणि 4 नोव्हेंबर 2024 पर्यंत 14,587 खरेदी केल्या गेल्या आहेत ^[7]
• आता 2018 पासून एकूण 145,000 पेक्षा जास्त मशीन वितरित केल्या गेल्या आहेत ^[7:1]

हेवी ड्युटी 1100 ट्रॅक्टर ^[8]

सीआरएम सबसिडी अंतर्गत प्रथमच ट्रॅक्टर उपलब्ध करून दिले जात आहेत

• बहुतेक ट्रॅक्टर 35-40 एचपी पॉवरचे असतात, तर स्टबल मॅनेजमेंट मशीनसाठी 50-60 एचपी क्षमतेचे ट्रॅक्टर लागतात.
• शेतकऱ्यांच्या बचत गट, पंचायती आणि सहकारी संस्थांसाठी ट्रॅक्टर उपलब्ध करून दिले जात आहेत.
• या शेतकरी गटातून शेतकरी आता हे ट्रॅक्टर भाड्याने घेऊ शकतात

मोठे जामीनदार ^[२:१]

• औद्योगिक घरे आणि उद्योजकांसाठी बिग बेलर्स आयात करण्यासाठी ₹20 कोटी
• मोठ्या जामीनदारांना 65% सबसिडी दिली जाते ज्याची किंमत ₹1 ते ₹1.5 कोटी आहे
• हे जर्मनी, स्पेन आणि हॉलंडमधून आयात केले जात आहेत
• प्रत्येक मोठ्या जामीनदाराला 1,000 एकर क्षेत्र व्यापण्याचे लक्ष्य आहे

¶ ¶ 2023

1 CRM मशीन प्रत्येक 24 हेक्टरसाठी ^[9]
एकूण १,३८,०२२ सीआरएम मशीन आणि ३२.९३ लाख हेक्टर भातपिकाखाली

ही सीआरएम मशिन्स भातपिकाच्या इन-सीटू आणि एक्स-सीटू व्यवस्थापनाचा भाग आहेत

• यावर्षी या मशीनमध्ये 1,800 लहान बेलर्स आणि 30 मोठ्या बॅलरचा समावेश आहे
• दिवसाला 100 एकर पेक्षा जास्त बंडल बनविण्याची क्षमता असलेले 1 कोटी खर्चाचे मोठे बेलर ^[१०]

भाजपने कमी केलेला निधी असूनही, AAP सरकारने ~23000 पीक अवशेष मशीन वितरीत करण्यासाठी 140 कोटी स्वतःच्या खिशातून 350 कोटींची योजना आणली आहे ^[3:1]
-- इन-सीटू व्यवस्थापनासाठी 21,000 मशीन्स
-- एक्स-सीटू व्यवस्थापनासाठी 1,800 बॅलर

¶ २०२२ ^[११]

• AAP पंजाब सरकारने 2022 मध्ये ~ 27,000 मशीनचे वितरण केले

¶ ¶ 2. सीआरएम मशीनच्या जास्तीत जास्त वापरावर लक्ष केंद्रित करा ^[१२]

नवीन कस्टम भरती केंद्रे ^[१३]

सीआरएम वापराला आणखी समर्थन देण्यासाठी पंजाबमध्ये एकूण 23,792 कस्टम हायरिंग सेंटर (CHC) स्थापन करण्यात आले आहेत.

उन्नत किसान मोबाईल ॲप ^[१४]

सुलभ प्रवेशासाठी 1.30+ लाख CRM मशीन मॅप केल्या आहेत

• हे गेम चेंजर मोबाइल ॲप्लिकेशन शेतकऱ्यांना त्यांच्या आसपासच्या उपलब्ध कस्टम हायरिंग सेंटर्स (CHCs) मधून सहज मशीन बुक करण्यास सक्षम करते.
• प्रत्येक मशीनला लागवडीखालील क्षेत्रानुसार जिओ-टॅग केले जाते, यंत्राच्या वापराचे निरीक्षण करणे आणि शेतकऱ्यांनी केलेल्या सर्व अवशिष्ट व्यवस्थापन क्रियाकलापांचे दस्तऐवजीकरण करणे सुलभ होते.
• सीआरएम मशीन बुक करण्यात शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी 5 हजार फॅसिलिटेटर/नोडल अधिकारी
• पंजाबच्या कृषी विभागाने सप्टेंबर 2024 मध्ये लाँच केले
• यापूर्वी ते 2022 मध्ये लाँच झालेल्या i-Khet ॲप वापरून केले जात होते ^[11:1]

संदर्भ :

---

1. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/punjab-residue-management-scheme-balers-farm-fires-9012744/ ↩︎

2. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/under-pressure-to-check-farm-fires-punjab-sets-action-plan-in-motion-101724782160311.html ↩︎ ↩︎

3. https://energy.economictimes.indiatimes.com/news/oil-and-gas/punjab-plans-to-provide-around-22000-straw-management-machines-for-2023-kharif-season/102707063 ↩︎ ↩︎

4. https://www.business-standard.com/article/current-affairs/punjab-orders-probe-in-11-275-missing-crop-residue-management-machines-122081800191_1.html ↩︎

5. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-co-op-bank-offers-subsidised-loan-on-straw-mgmt-machines-101728241723038.html ↩︎ ↩︎

6. https://www.business-standard.com/industry/agriculture/punjab-govt-to-procure-over-11-000-crm-machines-to-check-stubble-burning-124091001256_1.html ↩︎

7. https://www.dailypioneer.com/2024/state-editions/punjab-farmers-already-acquire-over-14k-crm-machines-against-sanctioned-21-958.html ↩︎ ↩︎

8. https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/farmer-groups-to-get-1100-tractors-for-stubble-mgmt/articleshow/113407557.cms ↩︎

9. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/managing-crop-residue-i-straw-mgmt-policy-in-place-adoption-remains-a-challenge/ ↩︎

10. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-farmers-to-get-balers-to-clear-stubble-101694367352155.html ↩︎

11. https://www.livemint.com/news/india/heres-how-aap-led-punjab-govt-planning-its-stubble-burning-fight-to-alleviate-delhi-pollution-11663387435327.html ↩︎ ↩︎

12. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/paddy-stubble-punjab-machines-8924872/ ↩︎

13. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/103981283.cms ↩︎

14. https://timesofindia.indiatimes.com/city/chandigarh/revolutionary-unnat-kisan-app-launches-for-easy-booking-of-crop-residue-management-machines-in-punjab/articleshow/113718563.cms ↩︎