शेवटचे अपडेट: ०२ डिसेंबर २०२३

नवीन धोरण वर्षाच्या केवळ 9 महिन्यांसाठी लागू असतानाही, आर्थिक वर्ष 2022-23 मध्ये अबकारी महसुलात 41% ने वाढ झाली आहे ^[1]

¶ मागील सरकारशी तुलना ^[२]

¶ ¶ सुधारणा

¶ नवीन उत्पादन शुल्क धोरण

• 7 जून 2022 रोजी पंजाब मंत्रिमंडळाने मंजूर केलेल्या दिल्ली उत्पादन शुल्क धोरणासारखेच धोरण ^[३]
• आर्थिक वर्ष 2022-23 साठी पंजाबचा अबकारी महसूल रु 8,841.4 कोटी ^[१:२]

पंजाबच्या उत्पादन शुल्क धोरणाचा परिणाम: शेजारच्या यूटी चंदीगडला इतिहासात प्रथमच ५०% पेक्षा जास्त वेंड्ससाठी कोणीही खरेदीदार सापडले नाहीत ^[४]

¶ उत्पादन शुल्क संकलनातील गळती दूर करण्यासाठी तंत्रज्ञान ^[५]

पंजाब उत्पादन शुल्क विभाग कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी ERP आणि POS सारख्या तंत्रज्ञानाचा अवलंब करेल

• मंत्री हरपालसिंग चीमा यांनी अधिकाऱ्यांसोबत केरळला भेट दिली आणि केरळचे उत्पादन शुल्क मंत्री एम.बी. राजेश यांचीही बैठक घेतली.
• पंजाब सरकार उत्पादन शुल्क महसूल संकलनाची प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी नवीन सॉफ्टवेअर आधारित तांत्रिक उपायांचा अवलंब करण्यास खूप उत्सुक आहे.

¶ क्यूआर कोड लेबल पडताळणी ॲप ^[६]

• ट्रॅक अँड ट्रेस प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून, मोबाईल ॲप 'एक्साइज क्यूआर कोड लेबल व्हेरिफिकेशन सिटीझन ॲप' लाँच
• पंजाब राज्यात कोणतीही खरी, बनावट किंवा शुल्क भरलेली दारू विकली जाणार नाही याची खात्री करणे

¶ बेकायदेशीर दारू शोधण्यासाठी स्निफर कुत्रे

विशेष पायलट प्रकल्प :

• उत्पादन शुल्क विभागाचे उद्दिष्ट पथकात समाविष्ट करण्यात आलेले कुत्रे हुच ओळखण्यास सक्षम आहेत की नाही हे तपासणे हा होता आणि तो यशस्वी ठरला ^[७]
  • स्निफर कुत्र्यांनी अवैध दारू शोधून काढली आणि 3.3 लाख लिटर हुच जप्त केले ^[7:1]
  • स्निफर श्वान पथकाने 17,000 किलो 'लहान', 320 लिटर अवैध दारू जप्त केली ^[8]

मान्यता आणि SOP मसुदा तयार केला जात आहे

• कुत्रे ताब्यात घेण्यासाठी ५० लाखांची तरतूद केली आहे
• स्निफर डॉग स्क्वॉड कॉलवर तयार राहतील
• त्यासाठी एसओपी तयार करण्यात येत आहेत

25 नोव्हेंबर 2023 : पंजाब उत्पादन शुल्क विभागाने त्यांना बेकायदेशीर दारू शोधण्यास सक्षम असलेले विशेष स्निफर कुत्रे उपलब्ध करून देण्यासाठी करार केला.

¶ अवैध दारूवर कडक कारवाई

• ड्रोन सारख्या तंत्रज्ञानाचा वापर करून आणि नागरी आणि पोलीस अधिकाऱ्यांशी योग्य समन्वय साधून विभागाकडून प्रभावी मोहीम राबवली जात आहे ^[१:३]
• ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर दुर्गम ठिकाणांच्या रिअल-टाइम प्रतिमा कॅप्चर करण्यासाठी केला जात होता जेथे बेकायदेशीरपणे तयार केले गेले होते ^[1:4]

एप्रिल १, २०२२ - फेब्रुवारी ८, २०२३ : ^[१:५]

• उत्पादन शुल्क विभागाने 6,317 एफआयआर दाखल केले
• 6,114 अटक करण्यात आली
• 1,48,693 लिटर अवैध दारू सापडली असून 5,06,607 लिटर “लहान” जप्त करून नष्ट करण्यात आली आहे.

एप्रिल - सप्टेंबर 2023 ^[9]

• 3156 एफआयआर
• 3050 अटक करण्यात आली आहे
• 248938 लिटर अवैध दारू आणि 151891 लिटर लाहन जप्त करून नष्ट
• 90168 लिटर पीएमएल/आयएमएफएल/बीअर/स्पिरिट जप्त करण्यात आले आहेत
• 125 कार्यरत स्थिरचित्रे (भट्टी) शोधून नष्ट करण्यात आली आहेत.

संदर्भ :

---

1. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/excise-revenue-jumped-by-41-last-fiscal-cheema-494892 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

2. https://www.youtube.com/watch?v=XV96oX8CN_U ↩︎

3. https://www.thehindu.com/news/national/other-states/punjabs-new-excise-policy-to-tap-actual-potential-of-liquor-trade/article65507576.ece ↩︎

4. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/impact-of-punjabs-excise-policy-chandigarh-finds-no-takers-for-over-50-vends/ ↩︎

5. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=167181 ↩︎

6. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/punjab-app-to-track-every-bottle-of-liquor-qr-code-8341553/ ↩︎

7. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/ludhiana-dog-squad-sniffs-out-3-3-lakh-litre-hooch-along-banks-of-sutlej-river-101671394214119.html ↩︎ ↩︎

8. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-police-and-excise-department-seize-17-000-kg-of-lahan-used-in-illicit-liquor-production-in- dasuya-raids-101686308012966.html ↩︎

9. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=171154 ↩︎