शेवटचे अपडेट: 23 जुलै 2024

सर्व 34.26 लाख घरांना पाईपद्वारे पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा करण्याचे 100% उद्दिष्ट साध्य करणारे पंजाब 5 वे राज्य ^[१]

स्वच्छ सर्वेक्षण ग्रामीण 2022 पुरस्कार : उत्तर विभागातील द्वितीय क्रमांक , ₹ 1 कोटी पुरस्कार जिंकला ^[1:1]

आता आप सरकार कालवे/पृष्ठभागावर पाणी पोहोचवण्यासाठी वचनबद्ध आहे ^[२]

-- 1,706 गावांचा समावेश करणाऱ्या 15 कालव्याच्या पिण्याच्या पाण्याच्या योजना आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये पूर्ण होणे अपेक्षित आहे ज्याचा एकूण खर्च ₹2,200 कोटी आहे ^[3]
-- लुधैना आणि पटियालाचा कालवा-आधारित पेयजल प्रकल्प प्रगतीपथावर आहे

फाजिल्का जिल्ह्यातील भूजल वापरासाठी अयोग्य आहे ज्यामुळे लवकर पांढरे केस, विस्कटलेले दात, मतिमंदता आणि त्वचेचे आजार यासारख्या गंभीर आरोग्याच्या समस्या अनेक गावकऱ्यांमध्ये नोंदल्या गेल्या आहेत ^[२:१]

¶ हर घर जल - प्रत्येक घरात पाणी

पंजाबमध्ये आता 100% घरांना स्वच्छ आणि सुरक्षित पिण्यायोग्य पाईपचे पाणी दिले जाते ^[४]

• सर्व घरांना पाईपद्वारे पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा करण्याचे उद्दिष्ट २०२२ मध्येच साध्य करण्यात आले होते ^[४:१]
• राष्ट्रीय उद्दिष्ट 2024 पर्यंत गाठायचे आहे ^[4:2]

¶ ¶ घरांना पृष्ठभाग/कालव्याचे पाणी

अनेक भागात भूगर्भातील पाणी पिण्यास योग्य नाही. पंजाबमध्ये भूगर्भातील पाणी कमी आहे आणि आर्सेनिक आणि शिसे दूषित होण्याची शक्यता आहे ^[५]

• राज्यातील विविध भागात १५ भूपृष्ठीय जल प्रकल्प सुरू आहेत. ते पूर्ण झाल्यानंतर १,७१८ गावांना पिण्यायोग्य पाणी मिळेल ^[६]

लुधैना शहराचे कालव्यावर आधारित पिण्याचे पाणी

मागील सरकारांमुळे शहरातील रहिवाशांना किमान दशकभर प्रतीक्षा करावी लागली ^[७]
-- दरवर्षी ०.५ ते १ मीटरने भूजल पातळी कमी होत आहे ^[८]
-- भूजलामध्ये असलेले जड धातू आणि किरणोत्सर्गी घटक शहराच्या लोकसंख्येच्या आरोग्यावर परिणाम करतात ^[८:१]

दरडोई 150 लिटर दैनंदिन पाणीपुरवठ्याचे लक्ष्य आहे ^[8:2]
-- डिझाईन-बिल्ड सर्व्हिसेस (DBS) आधारावर 3 वर्षांच्या आत पूर्ण करणे म्हणजे पुढील 10 वर्षांसाठी देखभाल सेवांचाही समावेश

• शहरातील ~18 लाख लोकसंख्येला कालव्याने पाणीपुरवठा करणे
• सिधवन कालव्यातील वितरिकातून कच्च्या पाण्याचे स्त्रोत ^[८:३]
• 137 ओव्हरहेड पुरवठा जलाशय (OHSRs) आणि 173-किमी-लांब ट्रान्समिशन मेन लाइन्सचा समावेश आहे ^[8:4]
• पहिला टप्पा : समावेश ^[८:५]
  -- कच्च्या पाण्याची व्यवस्था
  -- जलशुद्धीकरण केंद्र जो बिलगा गावात बांधला जाणार आहे; ~55 एकर जमीन यापूर्वीच खरेदी करण्यात आली आहे
  -- 150 मिमी ते 2,000 मिमी लांबीची 173-किमी लांबीची ट्रान्समिशन मेनलाइन टाकणे
  -- 55 नवीन ओव्हरहेड पुरवठा जलाशय OHSRs चे बांधकाम
  -- प्रक्रिया केलेले पाणी उपसणे
• दुसरा टप्पा ^[८:६] : करण्याची योजना आहे
  -- शहरातील जुन्या भागातील खराब झालेल्या पाणीपुरवठा लाइन बदला
  -- मीटरिंग प्रक्रियेसह घर सेवा कनेक्शन
• 10 जुलै 2024 रोजी 4 बोलीदारांपैकी सर्वात कमी बोली लावणाऱ्याला जारी केलेले स्वीकृती पत्र ^[8:7]
• एकूण योजनेचा खर्च 3,394.45 कोटी रुपये आहे, ज्यात 10 वर्षांच्या ऑपरेशन आणि देखभालीसाठी 700 कोटी रुपयांचा समावेश आहे ^[8:8]

पटियाला शहरातील कालव्यावर आधारित पिण्याचे पाणी ^[९]

जुलै 2024: ~72% काम झाले आहे आणि 31 डिसेंबर 2024 पर्यंत पूर्ण होणे अपेक्षित आहे

• पंजाब सरकारने लार्सन अँड टुब्रो लिमिटेड (L&T) वर विलंब केल्याबद्दल ₹8.46 कोटींचा दंड ठोठावला आहे.
• प्रकल्पामध्ये 115 MLD (दशलक्ष लिटर प्रतिदिन) चा जलशुद्धीकरण प्रकल्प, 19.75 MLD चा जलसाठा याशिवाय 236 MLD च्या साठवण आणि गाळ टाकण्याच्या टाकीचा समावेश आहे.

तलवाडा प्रकल्प ^[१०]

• तलवाडा, हाजीपूर, भुंगा आणि दसूया ब्लॉकमधील 197 गावांना पिण्याचे शुद्ध पाणी देणार
• हा प्रकल्प 2025 पर्यंत पूर्ण करण्याचे नियोजन आहे
• शहा कालवा बॅरेजपासून सुमारे 231 किलोमीटर लांबीची पाइपलाइन टाकण्यात येत आहे
• या प्रकल्पाची एकूण किंमत 258.73 कोटी रुपये आहे
• प्रकल्प पूर्ण झाल्यानंतर कंदी परिसरातील नागरिकांचा पिण्याच्या पाण्याचा प्रश्न सुटणार आहे

फाजिल्का सीमा गाव प्रकल्प ^[२:२]

• या भूपृष्ठीय जल प्रकल्पांतर्गत एकूण 205 गावे समाविष्ट आहेत
• भूगर्भातील जड धातूंचे अस्तित्व पाहता, हा प्रकल्प मार्च 2022 मध्ये नियोजित करण्यात आला होता आणि मार्च 2025 मध्ये पूर्ण होण्याची अपेक्षा होती.
• फाजिल्का जिल्ह्यातील 205 सीमावर्ती गावांना भूपृष्ठावरील पाणी पुरवण्यासाठी 185.72 कोटी रुपयांचा प्रकल्प, ज्यात भूजलामध्ये युरेनियमची उपस्थिती नोंदवली गेली आहे.
• लोक रिव्हर्स ऑस्मोसिस (आरओ) उपचारित भूजल पीत आहेत जे पिण्यासाठी सुरक्षित आहे, परंतु भूपृष्ठावरील पाण्याचा पर्याय ग्राहकांना दिला जाईल.

@NAkilandeswari

संदर्भ

---

1. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/all-rural-households-in-punjab-provided-water-supply-connections-minister-101677428618545.html ↩︎ ↩︎

2. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/ground-water-uranium-fazilka-villages-surface-water-independence-9404038/ ↩︎ ↩︎ ↩︎

3. https://drive.google.com/file/d/1U5IjoJJx1PsupDLWapEUsQxo_A3TBQXX/view ↩︎

4. http://www.tribuneindia.com/news/punjab/all-households-get-tap-water-supply-in-punjab-482793 ↩︎ ↩︎ ↩︎

5. http://iamrenew.com/environment/top-5-states-supplying-100-tap-water-to-households-under-jal-jeevan-mission-jjm/ ↩︎

6. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/104387190.cms ↩︎

7. https://timesofindia.indiatimes.com/city/ludhiana/pmidc-sets-ball-rolling-for-canal-based-water-project/articleshow/111673881.cms ↩︎

8. https://www.tribuneindia.com/news/ludhiana/fainlly-work-begins-on-24x7- ड्रिंकिंग-वॉटर-स्प्लिप-प्रोजेक्ट-इन-सिटी -642475 # ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

9. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/contractor-fined-rs-8-46-cr-for-delay-in-water-supply-project-101720120507769.html ↩︎

10. https://www.tribuneindia.com/news/jalandhar/talwara-project-to-provide-potable-water-to-197-villages-says-jimpa-579608 ↩︎