शेवटचे अपडेट: 28 डिसेंबर 2024

लक्ष्य : पंजाब सरकारने ₹ 64 लाख/ मतदारसंघ वाटप केले आणि प्रत्येक विधानसभा मतदारसंघात 6 ग्रंथालये स्थापन केली जातील ^[१]

पायलट प्रोजेक्ट ^[२] : पंजाब सरकारने संगरूर जिल्ह्यातील विविध गावांमध्ये मॉडेल लायब्ररीच्या संकल्पनेतून २८ ग्रंथालये बांधली, जी आता संपूर्ण पंजाबमध्ये तयार केली जात आहे ^{[३] [४]}

संपूर्ण पंजाबमध्ये एकूण 114 ग्रामीण ग्रंथालये कार्यरत आहेत आणि आणखी 179 बांधकामाधीन आहेत ^[५]

जिल्हा ग्रंथालये ^[६] : वेगळ्या प्रकल्पाद्वारे नूतनीकरण केले जात आहे
उदा. संगरूर जिल्हा ग्रंथालयाचे 1.12 कोटी रुपये खर्चून नूतनीकरण

¶ मॉडेल लायब्ररी आणि संपूर्ण पंजाबमध्ये विस्तार ^[१:१]

संदर्भ म्हणून संगरूरमध्ये ₹35 लाख खर्चून बांधलेले मॉडेल लायब्ररी

लुधैना शहरातील फक्त 7 मतदारसंघात 14 नवीन ग्रंथालयांचे बांधकाम सुरू आहे ^[7]

• संगरूरच्या मॉडेल लायब्ररीमध्ये पुस्तके, फर्निचर, एसी, इन्व्हर्टर, सीसीटीव्ही सिस्टीम, सोलर प्लांट , वॉटर डिस्पेंसर, पडदे ब्लाइंड्स, ब्रँडिंग आणि एसीपी शीट्स यासारख्या जीवनावश्यक वस्तूंवर ~10 लाख रुपये खर्च केले आहेत.
• प्रत्येक मतदारसंघासाठी उपलब्ध जागा आणि विशिष्ट आवश्यकतांनुसार ग्रंथालय बांधकाम योजनांचा अवलंब करण्यासाठी प्राधिकरणे
• ओळखल्या गेलेल्या अनेक साइट्सना लायब्ररीच्या वापरासाठी किरकोळ सुधारणांची आवश्यकता असू शकते, इतरांना पूर्ण-प्रमाणात बांधकाम आवश्यक असेल

¶ संगरूर जिल्हा ग्रंथालयाचा चेहरामोहरा ^[६:१]

'आप'च्या आधी, ही लायब्ररी एक कोंदट जागा होती ज्यामध्ये अनेक खोल्या कुलूपबंद आणि टाकाऊ वस्तूंनी रचलेल्या होत्या.

AAP अंतर्गत 1.12 कोटी रुपये खर्चून फेसलिफ्ट
-- सीएम मान यांच्या हस्ते 21 जून 2023 रोजी उद्घाटन करण्यात आले
-- आजीवन सदस्यत्व ६६% ने वाढून १०,०००+ झाले आहे
-- बसण्याची क्षमता फक्त 70 ते ~235 लोकांपर्यंत वाढवली आहे

1 वर्षानंतरचा प्रभाव : "लायब्ररीचे नूतनीकरण करून एक वर्ष झाले आहे आणि यामुळे, संगरूर आता वाचनाच्या सवयींसाठी लोकप्रिय होत आहे . 22 जुलै रोजी वाचनालय बहुतांशी जिल्ह्यातील दूरच्या खेड्यापाड्यातून आलेल्या लोकांची गर्दी असते " 2024

• मोफत वायफाय सुविधेसह आणि सीसीटीव्ही निरीक्षणासह प्रशस्त एसी हॉलचा अभिमान आहे
• अत्याधुनिक लँडस्केपिंगसह संगणक विभाग, वातानुकूलित, आरओ पाणी पुरवठा यासह अत्याधुनिक सुविधा
• सकाळी ८ ते रात्री ९ वाजेपर्यंत सर्व ७ दिवस उघडे राहणारे ग्रंथालय
• लायब्ररीमध्ये ~65,000 पुस्तकांचा संग्रह आहे आणि नूतनीकरणानंतर UPSC, CAT, JEE, NEET आणि CUET सारख्या स्पर्धा परीक्षांवरील अनेक नवीन पुस्तके जोडण्यात आली आहेत.
• 'पहेल' या स्वयंसेवी संस्थेद्वारे चालवल्या जात असलेल्या या कॅन्टीनमध्ये चहा, कॉफी आणि काही नाश्ताही आहे.
• 3.7 एकर जागेत पार्किंगची सुविधा आणि कॉम्प्लेक्समध्ये हिरवेगार क्षेत्र असलेले हे ग्रंथालय पहिल्यांदा 1912 मध्ये स्थापन करण्यात आले.

“मी रोज इथे अभ्यास करायला येतो. लायब्ररी अतिशय स्वच्छ आहे आणि उत्तम वातावरण आहे", जगदीप सिंग, लड्डा गावातून आलेला विद्यार्थी

“मी UPSC ची तयारी करत आहे आणि या लायब्ररीत खूप चांगला संग्रह आहे. जेव्हा मी माझ्या आजूबाजूच्या लोकांना अभ्यास करताना पाहतो तेव्हा मला कठोर परिश्रम करण्याची प्रेरणा मिळते”, गुरप्रीत सिंग, जे 20 किमी दूर असलेल्या भवानीगड येथून भेट देतात

¶ इतर जिल्हा ग्रंथालये

1. अबोहर वाचनालय ^[८]

• 3.41 कोटी रुपये खर्चून विकसित केलेले आधुनिक ग्रंथालय
• 130 आसन क्षमता आणि पूर्णपणे वातानुकूलित आहे

2. रूपनगर वाचनालय

जिल्हा रूपनगर ग्रंथालय कायापालट

https://twitter.com/DcRupnagar/status/1735195553909416211

3. फिरोजपूर लायब्ररी ^[९]

संदर्भ :

---

1. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/ludhiana-book-lovers-delight-civic-body-starts-looking-for-new-library-sites-101699124377234-amp.html ↩︎ ↩︎

2. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/libraries-to-come-up-in-28-villages-478216 ↩︎

3. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/cm-mann-opens-12-libraries-in-sangrur-548917 ↩︎

4. https://yespunjab.com/cm-mann-dedicates-14-ultra-modern-libraries-in-sangrur-constructed-at-a-cost-of-rs-4-62-cr/ ↩︎

5. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=196853 ↩︎

6. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/how-a-colonial-era-library-has-inculcated-reading-habits-in-sangrur-9468395/ ↩︎ ↩︎

7. https://www.tribuneindia.com/news/ludhiana/good-news-for-book-lovers-as-mc-begins-tendering-process-to-set-up-new-libraries-587222 ↩︎

8. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/well-stocked-library-to-open-in-abohar-584658 ↩︎

9. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/ferozepur-district-library-gets-new-lease-of-life-464488 ↩︎