ଶେଷ ଅଦ୍ୟତନ: 01 ମଇ 2024 |

ଅର୍ଥନ Sur ତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ 2022-23 : ଗତ 7 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଆବଣ୍ଟିତ ମୋଟ ଖର୍ଚ୍ଚର ଅନୁପାତ 10.4% ରୁ 9.5% କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ^[1]

NEP ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରଠାରୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଗବେଷଣା ଏବଂ ଇନୋଭେସନ୍ ଫଣ୍ଡ୍ 50% ହ୍ରାସ ପାଇଛି |

ସ୍କଲାରସିପ୍ / ଫେଲୋସିପ୍ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ 2020 ରୁ 1500 କୋଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ତୀକ୍ଷ୍ଣ DECLINE ଦେଖୁଛି ^[2]

ପଛୁଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରଭାବିତ |

- ପ୍ରି-ମ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ସ୍କଲାରସିପ୍ ର ପରିସର କେବଳ କ୍ଲାସ୍ 9 ଏବଂ 10 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି |
- ଏସସି ପାଇଁ ନ୍ୟାସନାଲ ଫେଲୋସିପ୍ 40% କଟ୍ ପାଇଲା ; 2021-22 ରେ 300 କୋଟି କିନ୍ତୁ 2024-25 ରେ କେବଳ 188 କୋଟି ଟଙ୍କା |
- ଓବିସି ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଫେଲୋସିପ୍ 50% ହ୍ରାସ ପାଇଛି ; 2021-22 ରେ 100 କୋଟିରୁ 2024-25 ରେ 55 କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ଖସି ଆସିଛି
- SC ଏବଂ OBC ପାଇଁ ୟଙ୍ଗ ଆଚିଭର୍ସ ସ୍କିମ୍ (SHREYAS) ପାଇଁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ଏକ କଟ୍ ପାଇଲା |

¶ ¶ ବିବରଣୀ

• ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି : NEP 2020 ପରେ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତିରେ 1000 କୋଟି ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଟକଣା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନ ically ତିକ ଅନଗ୍ରସର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ପାଣ୍ଠି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ^{[2: 1]}
• ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ର ଉଚଚାର୍ଯ୍ୟ ଶିଖ୍ ପ୍ରୋଟସାହାନ୍ (PM-USP) : କଲେଜ ଏବଂ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଦ୍ୟମାନ ଯୋଜନାଗୁଡିକୁ ବାନ୍ଧୁଥିବା ଏହି ଛତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ NEP ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ପ୍ରାୟ 500 କୋଟି ଟଙ୍କା କମ୍ ପାଇଛି। ^{[2: 2]}
• ସଂଖ୍ୟା କିମ୍ବା ପ୍ରତୀକ ସହିତ ଅକ୍ଷର ମଧ୍ଯ ବ୍ୟବହାର କରି
• କିଶୋର ବ ig ଗାନିକ ପ୍ରତ୍ସାହାନ ଯୋଜନା (KVPY) : ସାଧାରଣ ବିଜ୍ଞାନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ ଯୁବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ କରାଯାଇଛି।
• ୟଙ୍ଗ ଆଚିଭର୍ସ ସ୍କିମ୍ (SHREYAS) ପାଇଁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି : ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (ଏସସି) ପାଇଁ SHREYAS ପାଇଁ ଆବଣ୍ଟନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ସେମାନେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷର ବଜେଟରୁ କମ୍ ହୋଇଥିଲେ | ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ଶ୍ରେଣୀ (ଓବିସି) ପାଇଁ ଏହି ଯୋଜନାରେ ଆହୁରି ବଡ଼ କଟକଣା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା |
• ଯଦିଓ NEP 2020 କହିଛି ଯେ ଏହା “ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନ ically ତିକ ଅନଗ୍ରସର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଏବଂ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବ”, ବଜେଟ୍ ଦଲିଲରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ମ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବ୍ୟତୀତ ଅନେକ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ଯୋଜନା ବହୁ ପରିମାଣରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଆବଣ୍ଟନ ବଜେଟଠାରୁ ବହୁତ କମ୍ ^{[2: 3]}
• 2019 ରେ ଶିକ୍ଷା loans ଣ ଉପରେ ସୁଧ ସବସିଡି ଦେଉଥିବା ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ପାଣ୍ଠି ପାଇଁ ସୁଧ ସବସିଡି ଏବଂ ଅବଦାନକୁ 2019 ରେ 1,900 କୋଟି ଟଙ୍କା ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ, PM-USP, ଯାହାକି ସୁଧ ସବସିଡି ପାଣ୍ଠିକୁ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ଫେଲୋସିପ୍ ସହିତ ଯୋଡିଛି, 2024-25 ରେ 1,558 ଟଙ୍କା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି।
• ଯଦିଓ PM ରିସର୍ଚ୍ଚ ଫେଲୋସିପ୍ (PMRF) 2021-22 ପରଠାରୁ ଅଧିକ ପାଣ୍ଠି ଦେଖିଛି, ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଯୋଜନାରେ ଆବଣ୍ଟିତ ସାମଗ୍ରିକ ଅର୍ଥ ବହୁତ କମ୍ ଥିଲା |
• ସଂଖ୍ୟା କିମ୍ବା ପ୍ରତୀକ ସହିତ ଅକ୍ଷର ମଧ୍ଯ ବ୍ୟବହାର କରି।
• ବିଦେଶ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାଗତ ans ଣ ଉପରେ ସୁଧ ସବସିଡି କେବଳ 2024-25 ରେ 15.3 କୋଟି ଟଙ୍କା, 2019-20 ରେ 30 କୋଟିର ଅଧା |

¶ ¶ KVPY ସହଭାଗୀତା ^{[2: 4]}

• 2022 ମସିହାରେ କିଶୋର ବ ig ଗାନିକ୍ ପ୍ରୋଟସାହାନ୍ ଯୋଜନା (KVPY) ଫେଲୋସିପ୍ ସ୍କ୍ରାପ୍ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଫେଲୋସିପ୍ ଥିଲା |
• ପ୍ରିମିୟର୍ ସାଇନ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଯେପରିକି ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ (IISc) ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଏଜୁକେସନ୍ ଆଣ୍ଡ ରିସର୍ଚ୍ଚ (IISER) KVPY ପରୀକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଉଥିଲା |
• ସ୍କ୍ରାପିଂ ବ scientific ଜ୍ଞାନିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରୁ ସାମୂହିକ କ୍ରନ୍ଦନ ସୃଷ୍ଟି କଲା |
• ଫେଲୋସିପ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ INSPIRE ଫେଲୋସିପ୍ ମଧ୍ୟରେ ସବସିଡ୍ ହୋଇଛି, KVPY ପରି ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ |
• ଏପରିକି INSPIRE ଫେଲୋସିପ୍ ମଧ୍ୟ କ funds ଣସି ପାଣ୍ଠିର ପ୍ରବାହ ଦେଖିନାହାଁନ୍ତି |
• ଇନଫାକ୍ଟ, ସାଇନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁସନାଲ ଏବଂ ହ୍ୟୁମାନ ଦକ୍ଷତା ବିଲଡିଂ, ଏହି ଯୋଜନାରେ INSPIRE ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଛି, ପାଣ୍ଠିର କ୍ରମାଗତ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ଯେଉଁଥିରେ 2024-25 ବର୍ଷରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ପାଣ୍ଠି ମିଳିଛି |
• NEP 2020 ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ 2020-21 ରେ 1,169 ଟଙ୍କା ତୁଳନାରେ ଏହି ଯୋଜନା କେବଳ 900 କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଛି

¶ ¶ UGC ଏବଂ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା କାଟ ^{[2: 5]}

• ଏପରିକି JRF ଏବଂ SRF ବିତରଣ କରୁଥିବା UGC କୁ Rs, ୦୦୦ ଟଙ୍କା ମିଳିଥିଲା | 2024-25 ରେ 2500 କୋଟି, 2023-24 ତୁଳନାରେ ଯେତେବେଳେ ଏହା 5,300 କୋଟିରୁ ଅଧିକ ପାଇଲା |
• ଇମ୍ପାକ୍ଟିଙ୍ଗ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଇନୋଭେସନ୍ ଆଣ୍ଡ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (IMPRINT), ବିଜ୍ଞାନ ପାଇଁ ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଏହାର ସମ୍ପର୍କୀୟ ଭାଇ, ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ଇମ୍ପାକ୍ଟିଭ୍ ପଲିସି ରିସର୍ଚ୍ଚ (IMPRESS) ପାଇଁ ବଜେଟ୍ ଉଭୟ ଧୀରେ ଧୀରେ ସହଜ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଉଛି |
• 2019-20 ରେ 80 କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଥିବା IMPRINT, ନୂତନ ବଜେଟରେ କେବଳ 10 କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଛି |
• ଏହି ସମୟରେ, 2019-20 ରେ 75 କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଥିବା IMPRESS ଆଦ any କ funds ଣସି ପାଣ୍ଠି ପାଇନାହିଁ |
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଅନୁଦାନକୁ NAAC ମୂଲ୍ୟାୟନ ସହିତ ଯୋଡିଥିଲେ ଯାହା ଶିକ୍ଷକମାନେ ଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି ଯେ ଅନେକ ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ବାଦ ଦେଇଛନ୍ତି
• ଶିକ୍ଷାବିତ୍ମାନେ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ଗରିବ ଏବଂ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାକୁ ଅସହଯୋଗ କରିପାରେ |
• ଶୀର୍ଷ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟରେ ଏକାଡେମିକ୍ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସହଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକାଡେମିକ୍ ଏବଂ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସହଯୋଗ (SPARC) ର ଯୋଜନା 2024-25 ରେ 100 କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଛି, ଯାହାକି 2019-20 ରେ ଯାହା ପାଇଛି ତାହା ତୁଳନାରେ 23% କମ୍ ଥିଲା |

¶ Back ପଛୁଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ପ୍ରି-ମାଟ୍ରିକ୍ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ^[3]

• ପରିସର କେବଳ 9 ଏବଂ 10 ଶ୍ରେଣୀକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଲା |
• ପୂର୍ବରୁ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ଏସସି, ଏସଟି, ଓବିସି ଏବଂ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର 1 ରୁ 8 ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲା |

¶ ¶ ଉପସଂହାର

• ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ଜିଡିପିର ଅଧିକ ପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍ |
• ଭାରତ ଜିଡିପିର 3.5। 3.5% ରୁ କମ୍ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରେ | ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି 2020 ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟଠାରୁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ଭାରତର ଶିକ୍ଷା ବଜେଟ୍ ଜିଡିପିର 6 ପ୍ରତିଶତରେ ରହିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲା ^{[1: 1]}

@ ନାକିଲାଣ୍ଡେଶ୍ୱରୀ |

ସନ୍ଦର୍ଭ :

---

1. https://www.indiatimes.com/news/education/budget-2024-heres-how-much-india-spends-on-education-how-it-compares-globally-626429.html ↩︎ ↩︎

2. https://news.careers360.com/scholarship-research-fellowship-budget-cut-1500-crore-nep-2020-post-matric-nsp-ugc-phd-college-sc-st-obc-minority-pmrf- manf-jrf-ugc । ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎​

3. https://news.careers360.com/Pre-matric-pms-scholarship-kerala-pressurise-centre-restore-class-1-8-sc-st-minority-pinarayi-vijayan ↩︎