ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ: ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਪਹਿਲੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ
ਆਖਰੀ ਅਪਡੇਟ: 14 ਸਤੰਬਰ 2024
28 ਸਤੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਯਾਨੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ [1]
ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ' ਭਾਰਤ-ਪਹਿਲਾ ' ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਲਈ 36,000 ਅਧਿਆਪਕ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
-- ਨਰਸਰੀ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਹਰੇਕ ਲਈ 40 ਮਿੰਟ ਦੀ ਕਲਾਸ
-- ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਕੋਈ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨਹੀਂ
- ਹਿਦਾਇਤ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹੈ
“ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਲਈ ਜਨੂੰਨ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਾਂਗੇ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਬਾਰੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਾਂਗੇ ” - ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ [1:1]
¶ ਉਦੇਸ਼ [2]
- ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਲਈ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ : ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਾਰੇ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ : ਹਰੇਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡਾ ਯੋਗਦਾਨ : ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰੋ
- ਹਮਦਰਦੀ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਾ : ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਮਦਰਦੀ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹਿਕ ਸਾਂਝ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
¶ ਅਧਿਆਪਨ ਵਿਧੀ [1:2]
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਜਾਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨਹੀਂ, ਕਲਾਸਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਨੂਅਲ
ਹਿਦਾਇਤ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ-ਅਧਾਰਿਤ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਦੁਆਰਾ ਹੈ
- ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ
- ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ (ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ) ਵਿੱਚ 100 ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ
- ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ, ਹਰ ਸਾਲ 100 ਹੋਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ
ਨਰਸਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ, ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 700-800 ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ 500-600 ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੋਵੇਗਾ।
ਕੁਝ ਅਧਿਆਇ ਹਨ:
- 'ਮੇਰਾ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੈ ਪਰ ਵਿਕਸਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ'
- 'ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ: ਮੇਰਾ ਦੇਸ਼ ਮੇਰਾ ਮਾਣ'
- 'ਕੌਣ ਹੈ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ'
- 'ਮੇਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ'
¶ ਪਾਠਕ੍ਰਮ [3]
- ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਧਿਆਨ : ਹਰ ਕਲਾਸ 5 ਮਿੰਟ ਦੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਿੱਥੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੰਜ ਨਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ।
- ਦੇਸ਼ਭਕਤੀ ਡਾਇਰੀ : ਉਹ ਭਾਗ ਜਿੱਥੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇੱਕ ਡਾਇਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸਿੱਖਣ, ਅਨੁਭਵ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ : ਇਹ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੁੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਰੁਝਣਾ ਹੈ।
- ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਕਲਾਸਰੂਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ : ਹੋਮਵਰਕ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੇ ਹਨ
- ਝੰਡਾ ਦਿਵਸ : ਹਰੇਕ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਮਝ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ/ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਗੇ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਜਾਂ ਉਦਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
- SCERT ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਬਾਰੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਵੇਰਵੇ
¶ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
- ਇੱਥੇ SCERT ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਾਰੀ ਸਮੱਗਰੀ
ਹਵਾਲੇ