ਆਖਰੀ ਅਪਡੇਟ: 26 ਅਕਤੂਬਰ 2024

'ਆਪ' ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਾਇਓ-ਇੰਧਨ ਉਦਯੋਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ

1. ਸੀਬੀਜੀ (ਬਾਇਓਗੈਸ) ਜਾਂ ਬਾਇਓ-ਸੀਐਨਜੀ ^[1] :
- ਪੰਜਾਬ ਨੇ 720 ਟਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ (TPD) CBG ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ 24-25 ਲੱਖ ਟਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਵਾਲੇ 58 CBG ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਹਨ।
-- 4 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ CBG ਦੀ 85 TPD ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ
-- ਅਗਲੇ 1.5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 7 ਹੋਰ : 2024-25 ਵਿੱਚ 20 TPD ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ 1 ਅਤੇ 2025-26 ਵਿੱਚ 59 TPD ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ 6

2. ਬਾਇਓ-ਪਾਵਰ : ਪੰਜਾਬ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ^[2]
-- 97.50 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਸੰਚਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 11 ਬਾਇਓਮਾਸ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ
- ਸਾਲਾਨਾ 8.8 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ
-- ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ

3. ਬਾਇਓ-ਈਥੋਨੌਲ ਅਤੇ 4. ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ : ਪੌਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਧੀਨ ਹਨ

ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ : ਲੁਧਿਆਣਾ (ਪੰਜਾਬ) ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਕਮਾਏ 31 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ^[3]

¶ ¶ 1. ਬਾਇਓ ਗੈਸ (CBG) ਪਲਾਂਟਾਂ ਲਈ ਪਰਾਲੀ

ਇੱਕ ਵਾਰ ਚਾਲੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 58 ਪਲਾਂਟ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ ^[1:1]
-- ~5,000 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਸਿੱਧਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ
-- ~7,500 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਸਿੱਧੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ

¶ ¶ ਏ. ਵਰਬੀਓ ਸਟਬਲ ਟੂ ਬਾਇਓ ਗੈਸ (ਸੀਬੀਜੀ) ਪਲਾਂਟ ਸੰਗਰੂਰ, ਪੰਜਾਬ ^[4]

ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ , 300 ਟਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ 45000 ਏਕੜ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਟੀਚਾ

• 18 ਅਕਤੂਬਰ 2022 : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਪੁਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
• 390 ਪ੍ਰਤੱਖ ਅਤੇ 585 ਅਸਿੱਧੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ

5 ਨਵੰਬਰ, 2022

• 36 ਬੇਲਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, 1500 ਕਿਸਾਨ ਰਜਿਸਟਰਡ
• 22 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ 35000 ਟਨ ਝੋਨਾ ਦਾ 19000 ਪ੍ਰਾਪਤ
• 41% ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
• ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਟੀਚੇ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਗਈ
• ਹੁਣ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਢੁੱਕਵੀਂ ਤਨਦੇਹੀ ਕਾਰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੁਚਾਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।

¶ ¶ ਬੀ. ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਸੀਬੀਜੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ^[…]

• 20 TPD ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 49,350 ਮੀਟਰਕ ਟਨ ਖੇਤੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੀ ਖਪਤ ਕਰੇਗਾ
• ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਸੰਬਰ 2023 ਤੱਕ ਚਾਲੂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ
• 140 ਕਰੋੜ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ CBG ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਉਣ ਲਈ 40 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ।
• ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ 200 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ

¶ ¶ 2. ਬਾਇਓਮਾਸ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ

21 ਜੂਨ 2024 : PSPCL ਦਾ 10 ਮੈਗਾਵਾਟ ਬਾਇਓਮਾਸ ਪਲਾਂਟ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ) ^[6]
-- ਅਡਵਾਂਸਡ ਡੈਨਮਾਰਕ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਬਾਇਲਰਾਂ ਨਾਲ 15 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ-ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
- ਸਾਲਾਨਾ 1 ਲੱਖ ਟਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਕਰੇਗਾ
- 400-500 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ

ਭੋਗਪੁਰ ਕੋ-ਆਪਰੇਟਿਵ ਸ਼ੂਗਰ ਮਿੱਲ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ ^[7]
- ਰੋਜ਼ਾਨਾ 400 ਮੀਟਰਕ ਟਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ 10 ਮੈਗਾਵਾਟ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ
ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 180-250 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ^[8]

• ਪੰਜਾਬ ਨੇ 100 ਮੈਗਾਵਾਟ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਬਾਇਓਮਾਸ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਰੱਖੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 10 ਲੱਖ ਟਨ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਖਪਤ ਹੋਵੇਗੀ
• ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਬਾਇਓਮਾਸ ਸੋਲਰ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ
  • ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ।
  • ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ VGF (ਵਾਇਏਬਿਲਟੀ ਗੈਪ ਫੰਡਿੰਗ) ਫੰਡਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ 5 ਕਰੋੜ/ਮੈਗਾਵਾਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ

¶ ¶ 3. ਬਾਇਓ-ਈਥਾਨੌਲ ਪਲਾਂਟ ^{[9] [10]}

• 2 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਹੋਵੇਗੀ

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ (HPCL) ਵੱਲੋਂ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ, ਬਠਿੰਡਾ ਵਿੱਚ 600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਾਇਓਇਥੇਨੌਲ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।

¶ 4. ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ^[11]

ਪੰਜਾਬ ਮੰਤਰੀ ਅਮਨ ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਮੋਨੈਕੋ ( ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ ਗੁਆਂਢੀ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਇਟਲੀ) ਵਿਖੇ ਮੋਨਾਕੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਫੋਰਮ ਦੇ ਦੂਜੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਵਿਜ਼ਨ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।

ਪੰਜਾਬ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਹਰੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ 5 TPD ਪਾਇਲਟ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੈ।

• ਪੰਜਾਬ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਬਾਇਓਮਾਸ ਤੋਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
  • ਉਸਾਰੀ ਦੌਰਾਨ 100% ਬਿਜਲੀ ਡਿਊਟੀ ਛੋਟ
  • ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ (CLU) ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਵਿਕਾਸ ਖਰਚੇ (EDC)
  • ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ 100% ਸਟੈਂਪ ਡਿਊਟੀ ਛੋਟ
  • ਲੈਂਡ ਲੀਜ਼ ਲਈ 100% ਸਟੈਂਪ ਡਿਊਟੀ ਛੋਟ

ਹਵਾਲੇ :

---

1. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/aman-arora-unveils-punjab-state-policy-biofuels-agri-waste-soil-content-9624399/ ↩︎ ↩︎

2. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/over-4k-nodal-officers-to-help-punjab-check-stubble-burning-101694199692497.html ↩︎

3. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/ludhiana-farmer-shows-the-way-makes-31-l-from-paddy-straw-556508 ↩︎

4. https://www.indiatoday.in/india/story/compressed-bio-gas-plant-in-sangrur-punjab-not-working-at-full-capacity-stubble-2293830-2022-11-05 ↩︎

5. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=171645 ↩︎

6. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=186661 ↩︎

7. https://www.tribuneindia.com/news/jalandhar/bhogpur-co-op-sugar-mill-shows-the-way-557213 ↩︎

8. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/punjab-minister-aman-arora-meets-rk-singh-for-push-to-green-energy-production-479711 ↩︎

9. https://www.peda.gov.in/waste-to-energy-projects ↩︎

10. https://www.tribuneindia.com/news/archive/bathinda/2-years-on-work-on-rs-600-cr-ethanol-plant-yet-to-take-off-843774 ↩︎

11. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=175264 ↩︎