ਆਖਰੀ ਅਪਡੇਟ: 23 ਜੁਲਾਈ 2024

ਪੰਜਾਬ ਸਾਰੇ 34.26 ਲੱਖ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਈਪ ਰਾਹੀਂ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ 100% ਟੀਚਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ 5ਵਾਂ ਸੂਬਾ ਹੈ ^।

ਸਵੱਛ ਸਰਵੇਖਣ ਗ੍ਰਾਮੀਣ 2022 ਅਵਾਰਡ : ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ , ₹1 ਕਰੋੜ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ^[1:1]

ਹੁਣ 'ਆਪ' ਸਰਕਾਰ ਨਹਿਰੀ/ਸਰਫੇਸ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ ^[2]

-- 1,706 ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ 15 ਨਹਿਰੀ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ₹2,200 ਕਰੋੜ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ^[3]
--ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਨਹਿਰੀ-ਅਧਾਰਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ

ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖਪਤ ਲਈ ਅਯੋਗ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਲੇਟੀ ਵਾਲ, ਬੇਰੰਗ ਦੰਦ, ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ^[2:1]

¶ ਹਰ ਘਰ ਜਲ - ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੁਣ 100% ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪੀਣਯੋਗ ਪਾਈਪ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ^[4]

• ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਈਪ ਰਾਹੀਂ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਟੀਚਾ 2022 ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ^[4:1]
• ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਚਾ 2024 ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ^[4:2]

¶ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਤਹ /ਨਹਿਰ ਦਾ ਪਾਣੀ

ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਲੀਡ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ^[5]

• ਰਾਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਸਤਹੀ ਜਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1718 ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਯੋਗ ਪਾਣੀ ਮਿਲੇਗਾ ^।

ਲੁਧਿਆਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵਾਲਾ

ਪਿਛਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਲੰਮੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ^[7]
-- ਹਰ ਸਾਲ 0.5 ਤੋਂ 1 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਾਰਣੀ ਘਟਣਾ ^[8]
-- ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਤੱਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ^[8:1]

150 ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ ^[8:2]
-- ਡਿਜ਼ਾਈਨ-ਬਿਲਡ ਸੇਵਾਵਾਂ (DBS) ਆਧਾਰ 'ਤੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ ਭਾਵ ਅਗਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

• ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ 18 ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ
• ਸਿੱਧਵਾਂ ਨਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਰਜਬਾਹੇ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ^[8:3]
• 137 ਓਵਰਹੈੱਡ ਸਪਲਾਈ ਸਰੋਵਰ (OHSRs) ਅਤੇ 173-km-ਲੰਬੀਆਂ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਮੇਨ ਲਾਈਨਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ^[8:4]
• ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ : ਸ਼ਾਮਲ ^[8:5]
  -- ਕੱਚੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਿਸਟਮ
  - ਜਲ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਜੋ ਬਿਲਗਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਹੈ; 55 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰੀਦੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ
  -- 150 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੋਂ 2,000 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੀ 173-ਕਿਮੀ-ਲੰਬੀ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਮੇਨਲਾਈਨ ਦਾ ਵਿਛਾਉਣਾ
  -- 55 ਨਵੇਂ ਓਵਰਹੈੱਡ ਸਪਲਾਈ ਸਰੋਵਰ OHSRs ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ
  -- ਟ੍ਰੀਟਿਡ ਵਾਟਰ ਪੰਪਿੰਗ
• ਦੂਜਾ ਪੜਾਅ ^[8:6] : ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ
  - ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਰਾਬ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲੋ
  -- ਮੀਟਰਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਊਸ ਸਰਵਿਸ ਕਨੈਕਸ਼ਨ
• 4 ਬੋਲੀਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੋਲੀਕਾਰ ਨੂੰ 10 ਜੁਲਾਈ 2024 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਪੱਤਰ ^[8:7]
• 3,394.45 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਕੀਮ ਦੀ ਲਾਗਤ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ 700 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ^[8:8]

ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ^[…]

ਜੁਲਾਈ 2024: ~ 72% ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 31 ਦਸੰਬਰ 2024 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ

• ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਾਰਸਨ ਐਂਡ ਟੂਬਰੋ ਲਿਮਟਿਡ (L&T) 'ਤੇ ਦੇਰੀ ਲਈ 8.46 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।
• ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ 115 MLD (ਮਿਲੀਅਨ ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ) ਦਾ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ, 19.75 MLD ਦਾ ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 236 MLD ਦਾ ਸਟੋਰੇਜ ਅਤੇ ਸੈਡੀਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਟੈਂਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਤਲਵਾੜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ^[10]

• ਤਲਵਾੜਾ, ਹਾਜੀਪੁਰ, ਭੂੰਗਾ ਅਤੇ ਦਸੂਹਾ ਬਲਾਕ ਦੇ 197 ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏਗਾ।
• ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 2025 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ
• ਸ਼ਾਹ ਨਹਿਰ ਬੈਰਾਜ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 231 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਪਾਈਪ ਲਾਈਨ ਵਿਛਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ
• ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ 258.73 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ
• ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਹੋਵੇਗੀ

ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ^[2:2]

• ਇਸ ਸਰਫੇਸ ਵਾਟਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਧੀਨ ਕੁੱਲ 205 ਪਿੰਡ ਕਵਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ
• ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
• ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 205 ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਤਹੀ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ 185.72 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
• ਲੋਕ ਰਿਵਰਸ ਓਸਮੋਸਿਸ (RO) ਦੁਆਰਾ ਟ੍ਰੀਟਿਡ ਭੂਮੀਗਤ ਪਾਣੀ ਪੀ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਪੀਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਪਰ ਸਤਹ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

@NAkilandeswari

ਹਵਾਲੇ

---

1. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/all-rural-households-in-punjab-provided-water-supply-connections-minister-101677428618545.html ↩︎ ↩︎

2. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/ground-water-uranium-fazilka-villages-surface-water-independence-9404038/ ↩︎ ↩︎ ↩︎

3. https://drive.google.com/file/d/1U5IjoJJx1PsupDLWapEUsQxo_A3TBQXX/view ↩︎

4. http://www.tribuneindia.com/news/punjab/all-households-get-tap-water-supply-in-punjab-482793 ↩︎ ↩︎ ↩︎

5. http://iamrenew.com/environment/top-5-states-supplying-100-tap-water-to-households-under-jal-jeevan-mission-jjm/ ↩︎

6. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/104387190.cms ↩︎

7. https://timesofindia.indiatimes.com/city/ludhiana/pmidc-sets-ball-rolling-for-canal-based-water-project/articleshow/111673881.cms ↩︎

8. https://www.tribuneindia.com/news/ludhiana/finally-work-begins-on-24x7-drinking-water-supply-project-in-city-642475# ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

9. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/contractor-fined-rs-8-46-cr-for-delay-in-water-supply-project-101720120507769.html ↩︎

10. https://www.tribuneindia.com/news/jalandhar/talwara-project-to-provide-potable-water-to-197-villages-says-jimpa-579608 ↩︎