ਆਖਰੀ ਅਪਡੇਟ: 02 ਫਰਵਰੀ 2024

ਸਮੱਸਿਆ (2021-22) : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 2017-18 ਤੋਂ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ ^[1]
-- ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ

ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ AISHE ਰਿਪੋਰਟ ^[1:1]

-- 2021-22 : ਪੰਜਾਬ ਦਾ GER 27.4% ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ 28.3% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ।
-- 2017-18 : ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜੀ.ਈ.ਆਰ. 29.2% ਸੀ

¶ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ^[1:2]

ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜੀ.ਈ.ਆਰ. ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ

¶ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵੇ (AISHE) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 2021-22 ^[2]

ਪੰਜਾਬ, ਰੁਝਾਨ ਉਲਟ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ 9.59 ਲੱਖ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 8.58 ਲੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
• ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉੱਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਦਾਖਲਾ 3.66 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 4.32 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ

¶ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ /ਕਾਲਜਾਂ ^[1:3]

• ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2017-18 ਵਿੱਚ 32 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2021-22 ਵਿੱਚ 40 ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
• 2017 ਤੋਂ 2022 ਦਰਮਿਆਨ 3 ਰਾਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ 3 ਨਿੱਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ।
• ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 2017-22 ਦੌਰਾਨ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ
  • 2021-22 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਖਿਆ 2017-18 ਵਿੱਚ 1,053 ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 1,044 ਰਹਿ ਗਈ।
  • ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਦਾਖਲਾ 2017-18 ਵਿੱਚ 576 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 2021-22 ਵਿੱਚ 494 ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।

¶ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ (ਡਾਕਟਰੇਟ ਆਫ ਫਿਲਾਸਫੀ) ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।

ਯੂਜੀ ਕੋਰਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ, ਪੀਜੀ ਡਿਪਲੋਮੇ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।

¶ ¶ GER ਕੀ ਹੈ? ^[1:4]

• GER ਇੱਕ ਦਿੱਤੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਸੂਚਕ ਹੈ

ਇਸ ਲਈ ਉੱਚ GER ਮੁੱਲ ਨਿਰਧਾਰਤ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਦਾਖਲੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਹਵਾਲੇ :

---

1. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/higher-edu-enrolment-on-decline-in-punjab-reveals-centre-s-report-101706380935122.html ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

2. https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/canada-effect-punjab-colleges-lose-1-lakh-students-5-years-9132258/ ↩︎