ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੀ ਅਮੀਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਪਰ 2022-23 BE ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੁੱਲ ਸਿਹਤ ਖਰਚਾ = GDP ਦਾ ਸਿਰਫ 2.1% ^[1]

¶ ¶ ਜੇਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ (OOP) ਖਰਚੇ ^[2]

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੀ ਮਾਰਚ 2022 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ

17% ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਸਿਹਤ ਖਰਚੇ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪੱਧਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ

OOP ਖਰਚਿਆਂ ਦਾ 70% ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ*, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਉੱਚ ਓਓਪੀ ਖਰਚੇ ਕਾਰਨ 55 ਮਿਲੀਅਨ ਭਾਰਤੀ ਸਾਲਾਨਾ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

* _{ਬਾਹਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ = ਕਿਸੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ}

¶ ਕੋਵਿਡ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸਿਰਫ ਠੀਕ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ^[3]

• ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 23 ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਖਰਚੇ 7.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਪਰ ਮੱਧ ਵਰਗ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖਪਤ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਿੱਖਾ ਹੈ।

ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਡਿਸਪੋਸੇਬਲ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੀ 20 ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ

• ਪ੍ਰੀ-ਕੋਵਿਡ ਵਿੱਚ 6.5%
• ਕੋਵਿਡ -19 ਦੌਰਾਨ 3% ਤੱਕ ਘੱਟ ਗਿਆ
• ਹੁਣ ਦੁਬਾਰਾ 4.5% ਤੱਕ
  _{(2016, 2021 ਅਤੇ 2023 ਦੇ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ)}

ਭਾਵ ਹੇਠਲੇ 40% ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਰਿਕਵਰੀ 'ਤੇ ਹੈ

ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖਪਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਲਿਆ ਸੀ

¶ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ^[2:1]

ਨਿੱਜੀ:
-> 90% ਦਵਾਈਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ
-> ~15,097 ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦਾ 68%
-> ~625,000 ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ ਦਾ 37%
-> ਸਾਰੀਆਂ ਐਕਸ-ਰੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਸੀਟੀ ਸਕੈਨਰਾਂ ਦਾ 85%
-> ਸਾਰੀਆਂ ਐਮਆਰਆਈ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਸੋਨੋਗ੍ਰਾਫੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ 80%

¶ ਸਰਕਾਰ ^[2:2]

2022-23 BE ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੁੱਲ ਸਿਹਤ ਖਰਚਾ = GDP ਦਾ ਸਿਰਫ 2.1% ^[1:1]

ਹੇਠਾਂ ਗ੍ਰਾਫ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿਹਤ ਖਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਹੈ

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗ੍ਰਾਫ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਿਹਤ ਦੇ ਅਥਾਹ ਕੁੱਲ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਇੰਨੀ ਘੱਟ ਹੈ ਭਾਵ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲਾਭ ਦੇ ਭੁੱਖੇ ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ^[4]

ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 19 ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ (ਕੇਂਦਰ + ਰਾਜ) ਦੇ ਸਿਹਤ ਖਰਚੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 40.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ^[4:1]

¶ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ^[2:3]

ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਆਬਾਦੀ 'ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ
-- ਬੰਗਦੇਸ਼ ਦਾ 2/3 ਹਿੱਸਾ
-- ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦਾ 50%
-- ਚੀਨ ਵਿੱਚ 10% ਬਿਸਤਰੇ

ਪਿਛਲੇ 2 ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ
- ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਸਤਰੇ ਵਧਾ ਕੇ 2.5 ਗੁਣਾ ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਆਬਾਦੀ ਕੀਤੀ
-- ਭਾਰਤ ਨੇ ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਆਬਾਦੀ 'ਤੇ ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਰੋ ਵਾਧਾ ਦਿਖਾਇਆ

ਉਪਰੋਕਤ ਡੇਟਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦੁਆਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੇ ਸਿਰਫ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਹਨ

¶ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ^[2:4]

2018 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5.7 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ

¶ ¶ ਪੇਂਡੂ ਬਨਾਮ ਸ਼ਹਿਰੀ

ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
-- ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ
-- ਚੀਨ ਵਿੱਚ 45% ਡਾਕਟਰ
-- ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦਾ 40%

ਹਵਾਲੇ:

---

1. https://news.abplive.com/india-at-2047/india-healthcare-spending-looks-up-following-covid-pandemic-lowest-among-brics-nations-neighbours-1579245 ↩︎ ↩︎

2. https://apo.who.int/publications/i/item/india-health-system-review ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

3. https://www.price360.in/articles-details.php?url=india-in-all-its-spender ↩︎

4. https://news.abplive.com/business/budget/economic-survey-2023-nirmala-sitharaman-govt-health-expenditure-share-in-gdp-increases-highlights-1579106 ↩︎ ↩︎