শেষবাৰৰ বাবে আপডেট কৰা হৈছে: ২৮ ডিচেম্বৰ ২০২৪

ভাৰতৰ পৰা বাৰ্ষিক বাছমতী ধান ৰপ্তানিৰ ৩৫-৪০%ৰ ভিতৰত পঞ্জাবে অৰিহণা যোগায় (৩৬,০০০ কোটি টকাৰ ~৪০ লাখ টন)

প্ৰভাৱ: ২০২৪ চনৰ ছিজন

-- পঞ্জাৱত যোৱা ২ বছৰত বাছমতিৰ তলৰ মাটিকালি ~৩৫.৫% বৃদ্ধি পাই ৬.৮০ লাখ হেক্টৰ হৈছে ^{[1] ।}

প্ৰভাৱ: ২০২৩ চনৰ ছিজন

-- পঞ্জাৱত বাছমতীৰ তলৰ মাটিকালি ~২১% বৃদ্ধি পাই ~৬ লাখ হেক্টৰ হয় ^{[2] ।}
-- সমগ্ৰ ৰাজ্যতে গড় ক্ৰয় মূল্য ২০২২ চনৰ তুলনাত ~১০০০ টকা বেছি
-- বিশ্বব্যাপী খাদ্য সুৰক্ষাৰ নীতি অনুসৰি ১০টা কীটনাশকৰ ব্যৱহাৰত নিষেধাজ্ঞাই নূন্যতম অৱশিষ্ট সীমা নিশ্চিত কৰিলে অৰ্থাৎ ৰপ্তানিৰ মানদণ্ড ==> অধিক চাহিদা

কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে নূন্যতম ৰপ্তানি মূল্যৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি ক্ৰীড়া নষ্ট কৰিছে ^[3]
-- ইয়াক ২৭ আগষ্ট, ২০২৩ তাৰিখে $ 1,200/ton হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছিল & প্ৰতিবাদৰ পিছত $950/ton লৈ হ্ৰাস পোৱাৰ পিছত
-- অৰ্থাৎ পঞ্জাব ৰপ্তানিকাৰকসকলে মধ্যপ্ৰাচ্যত নিজৰ গ্ৰাহকৰ ভিত্তি হেৰুৱাই পাকিস্তানক যিয়ে কম $750/টন আগবঢ়াইছে
-- ২০২৪ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত ইয়াক আঁতৰোৱা হৈছিল ^{[4] ।}

¶ ¶ বাছমতী প্ৰচাৰৰ বাবে চৰকাৰী পদক্ষেপ

বাছমতী ধানলৈ শস্যৰ বৈচিত্ৰ্য বৃদ্ধি আৰু ডাল জ্বলোৱাৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰিবলৈ চৰকাৰে একাধিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে:

১/ কৃষকক বাছমতিৰ ফালে হাত ধৰি ৰখা

• শস্যৰ বৈচিত্ৰ্যৰ বাবে কৃষকক হাতত ধৰি ৰাখিবলৈ কিষাণ মিত্ৰক নিয়োগ কৰিছিল

2. ৰপ্তানিৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰা ^{[5] ।}

ক. জটিল কীটনাশক ৰপ্তানি নিষিদ্ধ কৰা

• পঞ্জাৱ চৰকাৰে ভাল মানৰ বাছমতী চাউল উৎপাদনৰ বাবে ১০ টা কীটনাশক নিষিদ্ধ কৰিলে
• অনুমোদিত সীমাৰ বাহিৰত এই ৰাসায়নিক যৌগসমূহৰ লেখ-জোখৰ উপস্থিতিৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰত আমাৰ বাছমতী প্ৰত্যাখ্যান হোৱাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ
• কৃষকসকলক কৃষক প্ৰশিক্ষণ শিবিৰ আৰু ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ জৰিয়তে এই নিষিদ্ধ কীটনাশক ব্যৱহাৰ নকৰিবলৈ কোৱা হৈছে
• কৃষি বিভাগেও কীটনাশক ব্যৱসায়ীৰ গোটটোক বাছমতীত ব্যৱহাৰ নকৰিবলৈ তথ্য দিছে

খ. বাছমতিৰ বাবে জৈৱিক কৃষি ^[6]

• অমৃতসৰৰ চোগাৱান ব্লকত অৱশিষ্টমুক্ত বাছমতী খেতিৰ পাইলট প্ৰকল্প
• চোগাৱান অঞ্চল ৰবি নদীৰ অৱবাহিকাত পৰে আৰু ইয়াৰ জলবায়ুৰ পৰিস্থিতি অনুকূল হৈ অতি সুগন্ধিযুক্ত দীঘল শস্যৰ বাছমতী ধানক লালন-পালন কৰিব পৰা যায় যাৰ ফলত ই ৰপ্তানি গুণগত উৎপাদিত সামগ্ৰী
• কৃষি বিভাগে ঘৰে ঘৰে কৰা সমীক্ষাৰ অন্তত ৩৬৯১ জন কৃষকক চৰ্টলিষ্ট কৰা হৈছে

3. বাছমতী সম্প্ৰসাৰণ-গৱেষণা কেন্দ্ৰ ^[1:1]

• পঞ্জাৱৰ বাছমতী ৰপ্তানিৰ বাবে এক বাছমতী সম্প্ৰসাৰণ-গৱেষণা কেন্দ্ৰ আৰু অৱশিষ্ট পৰীক্ষণ পৰীক্ষাগাৰ স্থাপন কৰা হৈছে
• কৃষি আৰু প্ৰক্ৰিয়াকৃত খাদ্য সামগ্ৰী ৰপ্তানি উন্নয়ন কৰ্তৃপক্ষ (এপিইডিএ)ৰ সমন্বয়ত এই কাম কৰা হয় ৷

¶ ¶ প্ৰভাৱ

• পঞ্জাৱৰ মুঠ ধান খেতিৰ ক্ষেত্ৰফল ৩০-৩২ লাখ হেক্টৰ (বাছমতী আৰু অবাছমতী দুয়োটা) ^{[7] ।}

¶ ¶ অন্যান্য শস্য বৈচিত্ৰ্যৰ পদক্ষেপ

• শস্য বৈচিত্ৰ্য আৰু আধুনিকীকৰণৰ প্ৰচেষ্টা আপ পঞ্জাৱ চৰকাৰৰ দ্বাৰা

¶ ¶ অবাছমতী বনাম বাছমতী ^[8]

অৰ্থনীতি ^[8:1]

• বাছমতী জাতৰ গড় উৎপাদন প্ৰতি একৰত ২০ৰ পৰা ২৫ কুইণ্টলৰ ভিতৰত — যিটো অবাছমতী ধানৰ তুলনাত প্ৰতি একৰত ৮-১০ কুইণ্টল কম
• ধানৰ এম এছ পি ফিক্সড, ২০২২-২৩ বৰ্ষৰ বাবে প্ৰতি কুইণ্টলত আছিল ২০৬০ টকা
• ২০২৩ চনত বাছমতিৰ দাম প্ৰতি কুইণ্টলত ৩৫০০ৰ পৰা ৫৫০০ টকাৰ ভিতৰত আছিল ^{[9] ।}
• কিছু বছৰত বাছমতিৰ গড় হাৰ প্ৰতি কুইণ্টলত ২৫০০ৰ পৰা ৩৫০০ টকাৰ ভিতৰত থাকিল যিটো উৎসাহজনক নাছিল

-- ধানৰ এম এছ পি অনুসৰি উৎপাদনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি প্ৰতি একৰত ৫৭,৬৮০ টকাৰ পৰা ৭৪,১৬০ টকাকৈ ধান বিক্ৰী কৰিব পাৰিব
-- বজাৰৰ মান্য মূল্যৰ বাবে উৎপাদন কম হোৱাৰ পাছতো প্ৰতি একৰ ৬৪ হাজাৰৰ পৰা ১ লাখ টকাত বিক্ৰী হ’ব পাৰে বাছমতী

সকলো কাৰকে সুগন্ধি বাছমতী ধানৰ শস্যৰ অনুকূল কিন্তু বজাৰৰ মূল্যৰ উঠা-নমা আৰু কোনো এম এছ পি কৃষকসকলে বৃহৎ পৰিসৰত গ্ৰহণ কৰাৰ বাবে ডাঙৰ বাধা

তথ্যসূত্ৰ :

---

1. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=196857 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

2. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/বাথিণ্ডাত- ৫০০৫-qtl-ৰ বাবে-বিক্ৰী-বেছমতী-৫৫২১৯৩ ↩︎

3. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/112436112.cms ↩︎

4. https://www.cnbctv18.com/india/india-removes-basmati-chaulu-নূন্যতম- ৰপ্তানি-মূল্য-বৰ্ধিত-শুল্কমুক্ত-হালধীয়া-মটৰ- আমদানি-19476089.htm ↩︎

5. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=169006 ↩︎

6. https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/অমৃতসৰ- মন্ত্ৰী-১০১৬৯৪৯৭৭১৩২১৪৫.html ↩︎

7. https://economictimes.indiatimes.com/news/economy/agriculture/punjab- এ-২০-পিচি-অধিক-এলেকা-বাছমতীৰ অধীনত-আনা-লক্ষ্য/articleshow/101432079.cms ↩︎ ↩︎ ↩︎

8. https://indianexpress.com/article/explained/the-case-for-basmati-as-a-paddy-replacement-in-msp-and-lower-yield-8383858/ ↩︎ ↩︎

9. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/eyeing-good-returns-মুক্তসাৰৰ-কৃষক -বীগ-অন-বাছমতী / ↩︎