शेवटचे अपडेट: 6 जानेवारी 2025

आप सरकारच्या आधी

12वी उत्तीर्ण करणारे दिल्लीतील 50% विद्यार्थी (एकूण 2.5 लाखांपैकी 1 लाख) देखील दिल्लीतील महाविद्यालये आणि विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेऊ शकत नाहीत [1]
-- ९७% गुण मिळवणाऱ्यांनाही प्रवेश मिळाला नाही [२]

प्रभाव
-- दिल्ली महाविद्यालयातील जागांची संख्या दुप्पट : 1,55,000 जागा (2024) 83,600 (2014) [3]
-- दिल्ली आप सरकारने उच्च शिक्षण बजेट 400% पर्यंत वाढवले
-- आप सरकारने दिल्लीत 5 नवीन विद्यापीठे सुरू केली आहेत
-- अनेक विद्यमान विद्यापीठे/महाविद्यालये विस्तारली

1. बजेट 400% ने वाढले

दिल्ली सरकार शिक्षणाला खूप महत्त्व देते कारण नागरिक तयार होत नाहीत तोपर्यंत कोणत्याही देशाचा विकास होऊ शकत नाही असा त्यांचा विश्वास आहे. - मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल [२:१]

राष्ट्रीय राजधानी असल्याने, दिल्लीमध्ये उच्च शिक्षणाची क्षमता अधिक असणे आवश्यक आहे कारण शहराबाहेरील विद्यार्थी देखील येथे येतात. - मनीष सिसोदिया [४]

वर्ष उच्च शिक्षण बजेट
2017-18 ३५२ कोटी रुपये [५]
2024-25 रु 1,212 कोटी [6]

2. नवीन विद्यापीठे स्थापन केली

नाही विद्यापीठ वर्ष क्षमता
१. दिल्ली फार्मास्युटिकल सायन्स अँड रिसर्च युनिव्हर्सिटी (DPSRU) 2015 -
2. नेताजी सुभाष तंत्रज्ञान विद्यापीठ (NSUT) 2018 913 जागा (2014) ते 3200 (2021) [7]
3. दिल्ली कौशल्य आणि उद्योजकता विद्यापीठ (DSEU) 2020 10000 विद्यार्थ्यांसाठी 26 नवीन कॅम्पस सुरू झाले [७:१]
4. दिल्ली क्रीडा विद्यापीठ 2021 -
५. दिल्ली शिक्षक विद्यापीठ 2022 -

3. विद्यमान विद्यापीठांचे नवीन कॅम्पस

निर्देशांक विद्यापीठाचा नवीन परिसर तपशील नवीन जागा
१. आंबेडकर विद्यापीठ
(कर्मपुरा परिसर) [७:२]
- -
2. आंबेडकर विद्यापीठ
(लोधी रोड) [७:३]
- -
3. दिल्ली तंत्रज्ञान विद्यापीठ
(पूर्व परिसर, सूरजमल विहार) [८]
19 एकरांवर आणि 388 कोटी रुपये खर्चून नवीन कॅम्पस बांधला 195 जागा
4. इंद्रप्रस्थ विद्यापीठ पूर्व परिसर - -

4. संस्थांची वाढलेली क्षमता

निर्देशांक संस्था विस्तार उपक्रम
१. दिल्ली टेक्नॉलॉजिकल युनिव्हर्सिटी, फेज 2 कॅम्पस 2,226 ते 5200 जागा [9]
2. नेताजी सुभाष तंत्रज्ञान विद्यापीठ (पूर्व आणि पश्चिम परिसर) 360 BTech आणि 72 MTech जागा जोडल्या [१०]
4. IIIT (इंद्रप्रस्थ इन्स्टिट्यूट ऑफ इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी) दिल्ली फेज 2 [2:2] [11] 1000 (2015) ते 3000 जागा
५. IIIT (इंद्रप्रस्थ इन्स्टिट्यूट ऑफ इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी) दिल्ली फेज 1 28,000 (2014) ते 38,000 (2021) जागा [7:4]
6. इंदिरा गांधी दिल्ली टेक्निकल युनिव्हर्सिटी फॉर वुमन ३०० (२०१४) ते १,३५० (२०२१) जागा [७:५]
७. दिल्ली स्टेट फार्मास्युटिकल रिसर्च युनिव्हर्सिटी फार्मास्युटिकल विज्ञानातील संशोधन आणि विकासाला चालना देण्यासाठी
8. दीनदयाल उपाध्याय कॉलेज, द्वारका अधिक विद्यार्थ्यांना सामावून घेण्यासाठी नवीन कॅम्पस उघडण्यात आले
९. शहीद सुखदेव कॉलेज ऑफ बिझनेस स्टडीज 2017 मध्ये नवीन कॅम्पस [12]
10. 19 ITIs (औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था) 2023-24 सत्रासाठी 14,800
11. DSEU अंतर्गत लाइटहाऊस कॅम्पस 3 उघडे, 1 बांधकामाधीन

5. बांधकामाधीन

निर्देशांक विद्यापीठाचा नवीन परिसर तपशील नवीन जागा
१. आंबेडकर विद्यापीठ
(रोहिणी) [१:१] [१३]
कॅम्पसमध्ये 7 महाविद्यालयांसह 18 एकरमध्ये पसरलेले 3500
2. आंबेडकर विद्यापीठ
(धीरपूर) [१:२] [१३:१]
फेज 1 मध्ये 7 महाविद्यालयांसह 65 एकरांवर पसरलेले 4500 पूर्णवेळ विद्यार्थ्यांसाठी आणि अर्धवेळ ~2000 विद्यार्थ्यांसाठी क्षमता
3. दिल्ली स्पोर्ट्स युनिव्हर्सिटी , घेवरा (कायम कॅम्पस)
4. जीबी पंत अभियांत्रिकी महाविद्यालय, ओखला [१४] (नवीन कायमस्वरूपी परिसर)
५. गुरु गोविंद सिंग इंद्रप्रस्थ विद्यापीठ (द्वारका परिसर फेज २ विस्तार) [१५]
6. नेताजी सुभाष तंत्रज्ञान विद्यापीठ, द्वारका (फेज 4 विस्तार) [१६]
७. इंदिरा गांधी दिल्ली महिला तांत्रिक विद्यापीठ (नरेला येथे कायमस्वरूपी परिसर) [१७]
8. द्वारका येथील वैद्यकीय महाविद्यालय (इंदिरा गांधी रुग्णालयाशी संलग्न) [१८]
९. औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (ITI) शाहदरा नवीन दोन अत्याधुनिक शैक्षणिक विभागांची क्षमता 10000 विद्यार्थ्यांनी वाढवली आहे [19]

6. नवीन अभ्यासक्रम, स्टायपेंडसह नवीन युग अभ्यासक्रम तयार केला

  • एआय, आयपी विद्यापीठातील रोबोटिक्स अभ्यासक्रम [२०]
  • नाविन्यपूर्ण अभ्यासक्रम, उद्योग प्रदर्शन, एकाधिक प्रवेश आणि निर्गमन पर्याय, दिल्ली कौशल्य आणि उद्योजकता विद्यापीठात प्रवेशासाठी वयाची अट नाही. [२१]
  • DSEU मध्ये किरकोळ व्यवस्थापनावरील 3 वर्षांचा पदवी अभ्यासक्रम, उद्योगात 3 दिवस आणि विद्यापीठात 3 दिवस कामासह स्टायपेंड प्रदान केला जातो. [२१:१]
  • स्वच्छता व्यवस्थापनातील सुविधांमध्ये पदवी अभ्यासक्रम. [२१:२]
  • जमीन वाहतूक व्यवस्थापनावरील पदवी अभ्यासक्रम [२१:३]
  • परदेशातील तज्ञ अभ्यासक्रम सल्लागार गटाचा भाग आहेत. [२१:४]
  • व्यवसाय ब्लास्टर्स वरिष्ठ कार्यक्रम [२२] [६:१]
  • दिल्ली स्पोर्ट्स युनिव्हर्सिटीमध्ये अद्वितीय खेळ आणि शैक्षणिक एकात्मिक कार्यक्रम [२१:५]
  • दिल्ली फार्मास्युटिकल सायन्सेस अँड रिसर्च युनिव्हर्सिटी - हे भारतातील पहिले आणि जगातील तिसरे फार्मसी विद्यापीठ आहे, जे २०१५ पासून कार्यरत आहे [२३]
  • दिल्ली टीचर्स युनिव्हर्सिटी [२४] वर लक्ष केंद्रित करते
    • व्यावहारिक कौशल्ये प्रदान करणे जेणेकरुन ते वर्गात शिकवण्यासाठी चांगल्या प्रकारे तयार होऊ शकतील
    • शिक्षण क्षेत्रात मूलभूत आणि उपयोजित संशोधन
    • तज्ञ प्राध्यापकांद्वारे उत्कृष्ट अध्यापनशास्त्रीय पद्धतींचे प्रदर्शन

“विद्यापीठ एक बहुविद्याशाखीय दृष्टीकोन अवलंबेल जेथे प्रशिक्षणार्थींना नाविन्यपूर्ण अभ्यासक्रम आणि तज्ञ शिक्षकांद्वारे जागतिक दर्जाचे प्रशिक्षण मिळेल” - अमीता मुल्ला वट्टल, अध्यक्षा आणि कार्यकारी संचालक शिक्षण (इनोव्हेशन आणि ट्रेनिंग), DLF फाउंडेशन स्कूल

संदर्भ :


  1. https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/delhi-govt-working-towards-increasing-number-of-higher-education-seats/article66623319.ece ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. https://www.asianage.com/metros/delhi/220818/iiit-delhi-phase-ii-campus-inaugurated.html ↩︎ ↩︎ ↩︎

  3. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/delhi-govt-worked-towards-securing-future-of-children-by-building-colleges-and-universities-cm-atishi-9759079/ ↩︎

  4. https://www.edexlive.com/news/2020/jan/20/will-focus-on-higher-education-next-term-delhi-education-minister-manish-sisodia-9933.html ↩︎

  5. https://delhiplanning.delhi.gov.in/sites/default/files/Planning/15_education_0.pdf ↩︎

  6. https://www.india.com/education/delhi-budget-2024-delhi-govt-announces-business-blaster-seniors-for-university-students-6763036/ ↩︎ ↩︎

  7. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/higher-education-opportunities-for-delhi-students-increased-in-last-seven-years-says-sisodia-7838245/ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  8. https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/kejriwal-govt-has-worked-to-transform-east-delhi-into-an-education-hub/article66938746.ece ↩︎

  9. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/dtu-inaugurates-two-green-blocks/articleshow/105275293.cms ↩︎

  10. https://www.hindustantimes.com/delhi-news/delhi-govt-announces-two-new-campuses-of-netaji-subhas-university-of-technology/story-0TGCshGGCHFXuNrUPGwVfN.html ↩︎

  11. https://www.asianage.com/metros/delhi/220818/iiit-delhi-phase-ii-campus-inaugurated.html ↩︎

  12. https://twitter.com/AamAadmiParty/status/907580366143270912 ↩︎

  13. https://aud.delhi.gov.in/upcoming-campuses ↩︎ ↩︎

  14. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/pwd-starts-work-to-develop-joint-gb-pant-college-campus/articleshow/100924561.cms ↩︎

  15. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/pwd-starts-work-to-develop-joint-gb-pant-college-campus/articleshow/100924561.cms ↩︎

  16. https://www.business-standard.com/article/news-ians/delhi-government-approves-nsut-s-expansion-119030801014_1.html ↩︎

  17. https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2024/Jan/13/delhi-development-authority-has-allotted-181-acre-land-to-7-universitiesin-narela-to-extend-campuses- 2650640.html ↩︎

  18. https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2022/May/07/delhi-government-set-to-open--new-medical-college-in-dwarka-2450787.html ↩︎

  19. https://www.ndtv.com/education/ambedkar-university-to-set-up-2-new-campuses-delhi-education-minister-3864038 ↩︎

  20. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/18-acre-space-ai-robotics-courses-whats-on-offer-at-ip-universitys-east-delhi-campus-8653545/ ↩︎

  21. https://dsu.ac.in/ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  22. https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/delhi-budget-live-updates-aap-govt-presents-fy25-budget-with-76000-crore-outlay/article67912452.ece ↩︎

  23. https://dpsru.edu.in/aboutUs ↩︎

  24. https://indianexpress.com/article/cities/delhi/seven-courses-to-be-offered-at-delhi-teachers-university-7821636/ ↩︎