शेवटचे अपडेट: १७ ऑगस्ट २०२४
दिल्ली सरकारने एसटीपी क्षमता [१] पर्यंत वाढवण्याची योजना आखली होती.
--डिसेंबर २०२३पर्यंत ८१४ एमजीडी =>जून २०२४(पुन्हा चुकला) [२]
-- डिसेंबर २०२४ पर्यंत ९२२ एमजीडी
-- मार्च २०२५ पर्यंत ९६४.५ एमजीडी (१००% सांडपाणी प्रक्रिया)
ओखला एसटीपी हा आशियातील सर्वात मोठा सांडपाणी प्रक्रिया प्रकल्प असेल [३]
2024-25 अर्थसंकल्प: पाणी आणि सांडपाणी, आप सरकारच्या सर्वोच्च प्राधान्यांना 7,195 कोटी रुपये मिळाले , गेल्या आर्थिक वर्षातील 6,342 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त [४]
भाजपच्या दिल्ली सेवा नियंत्रणानंतर नोकरशाही अडथळे [४:१]
-- नोकरशाहीने केलेल्या कृत्रिम निधीच्या तुटवड्यामुळे डिसेंबर २०२३ ची अंतिम मुदत चुकली [५]
-- SC हस्तक्षेपामुळे एप्रिल 2024 च्या पहिल्या आठवड्यात DJB ला 760 कोटी आणि 1,927 कोटी रुपये निधी जारी करण्यास भाग पाडले [6]
-- STP साठी वाटप केलेल्या जमिनी DDA (केंद्र सरकारच्या अंतर्गत) ने परत घेतल्या आहेत [७]
सांडपाणी निर्मिती ~ 792 MGD [2:1] आणि उपचार सुमारे 566.9 MGD आहे फक्त ऑगस्ट 2024 [7:1]
-- विसावा यमुना नदीत उपचार न करता वाहतो
¶ एसटीपीची यादी [८]
दिल्लीतील 3 STP भारतातील शीर्ष 5 सर्वात मोठ्या STP मध्ये आहेत [9]
-- ओखला एसटीपी
-- राज्याभिषेक स्तंभ STP
-- कोंडली एसटीपी
ऑगस्ट २०२४ : दिल्लीतील डीजेबीचे सर्व कार्यात्मक एसटीपी एकूण एसटीपी क्षमता ६६७ एमजीडी [७:२]
-- प्रत्यक्ष उपचार म्हणून केवळ ८४.९% क्षमता वापर म्हणजेच ५६६.९ एमजीडी
| नाही | STP नाव | क्षमता |
|---|---|---|
| १ | ओखला | 140 MGD |
| 2 | कोंडली | 65 MGD |
| 3 | रिठाला | 40 MGD |
| 4 | केशोपूर | 72 MGD |
| ५ | सेन नर्सिंग होम | 2.20 MGD |
| 6 | राज्याभिषेक स्तंभ | 90 MGD |
| ७ | वसंत कुंज | 5 MGD |
| 8 | घिटोरणी | 5 MGD |
| ९ | यमुना विहार | 45 MGD |
| 10 | पप्पनकलन | 40 MGD |
| 11 | नरेला | 10 MGD |
| 12 | नजफगढ | 5 MGD |
| 13 | दिल्ली गेट | 17.2 MGD |
| 14 | निलोठी | 60 MGD |
| १५ | रोहिणी | 15 MGD |
| 16 | मेहरौली | 5 MGD |
| १७ | CWG गाव | 1 MGD |
| १८ | मोलारबँड | 0.66 MGD |
| 19 | कापशेरा | 12 MGD |
| 20 | चिल्ला | 9 एमजीडी |
| एकूण | ६६७ एमजीडी [७:३] |
¶ नवीन विकेंद्रित एसटीपी [१:१]
एकूण 92 एमजीडी क्षमतेसह 40 नवीन विकेंद्रित एसटीपी (डीएसटीपी) चे बांधकाम
स्थाने
- विविध ठिकाणी एकूण 60 एमजीडी क्षमतेचे 26 डीएसटीपी
- नजफगढ ड्रेनेज झोनमध्ये एकूण 32 एमजीडी क्षमतेचे 14 डीएसटीपी
टाइमलाइन
- डिसेंबर, २०२४ पर्यंत एकूण ५७.५७ एमजीडी क्षमतेचे २९ डीएसटीपी
- एकूण 34.43 MGD क्षमतेचे 11 DSTP (जमीन वाटपानंतर 12 महिने)
¶ प्रक्रिया केलेल्या पाण्याचा पुनर्वापर
- पाटबंधारे विभाग आणि वीज प्रकल्पांना 89 एमजीडी प्रक्रिया केलेले सांडपाणी पुरवठा [8:1]
- दिल्ली सिटी ऑफ लेक्स एसटीपी स्वच्छ पाणी या तलावांना पुरवते
¶ ¶ समोर मोठी आव्हाने आहेत
- डीजेबीला मोठ्या आर्थिक संकटाचा सामना करावा लागत आहे कारण वित्त विभागाच्या नोकरशहांनी प्रकल्प कार्यान्वित करण्यासाठी निधीचा प्रवाह थांबवला आहे [४:२]
- दिल्ली जल मंडळाच्या अंदाजानुसार, राजधानी 2025 पर्यंत 925 MGD सांडपाणी (1,156 MGD पाणीपुरवठ्याच्या 80 टक्के) निर्माण करेल [5:1]
- 28 मंजूर औद्योगिक क्षेत्रांपैकी 17 13 CETP शी जोडलेले आहेत आणि 11 CETP शी जोडलेले नाहीत [१०]
- 683 JJCs पैकी 255 मध्ये सांडपाणी अडकवून त्यावर प्रक्रिया करण्याचे काम सुरू आहे [10:1]
संदर्भ
https://delhiplanning.delhi.gov.in/sites/default/files/Planning/chapter_8.pdf ↩︎ ↩︎
https://www.cnbctv18.com/india/delhi-govt-mulls-penalising-sewage-treatment-plant-engineers-for-pollution-in-yamuna-19444195.htm ↩︎ ↩︎
https://www.cnbctv18.com/india/for-a-clean-yamuna-delhis-biggest-sewage-treatment-plant-to-begin-trial-run-around-diwali-18137441.htm ↩︎
https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-budget-2024-25-allocation-flow-boost-for-water-and-sewage/articleshow/108219739.cms ↩︎ ↩︎ ↩︎
https://www.deccanherald.com/india/delhi/delhi-missing-2023-deadline-to-treat-all-sewage-makes-2025-yamuna-cleaning-goal-challenging-2857323 ↩︎ ↩︎
https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2024/Apr/06/djb-row-sc-tells-finance-secy-to-release-funds-makes-agency-party-to-govts-plea ↩︎
https://www.downtoearth.org.in/waste/yamuna-continues-to-receive-sewage-as-8-stps-remain-dysfunctional-delhi-jal-board ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
https://delhiplanning.delhi.gov.in/sites/default/files/Planning/chapter_13.pdf ↩︎ ↩︎
https://www.iamrenew.com/sustainability/top-5-sewage-treatment-plants-stps-in-india-in-terms-of-capacity/ ↩︎
https://ddc.delhi.gov.in/sites/default/files/multimedia-assets/outcome_budget_2022-23.pdf ↩︎ ↩︎
