शेवटचे अपडेट: 11 ऑगस्ट 2024

AAP सरकार अंतर्गत, प्लांट विक्रमी उच्च भार घटकावर चालू आहे , जुलै 2024 मध्ये 89.7% पर्यंत पोहोचला आहे ^[1]
-- 2023-24 मध्ये प्लांट त्याच्या क्षमतेच्या सरासरी केवळ 51% खाजगी ऑपरेटर अंतर्गत चालला

देशातील ऐतिहासिक पहिला औष्णिक प्रकल्प ज्यात राज्य क्षेत्राने खाजगी औष्णिक प्रकल्प अधिग्रहित केला आहे

-- पंजाब सरकारने 01 जानेवारी 2024 रोजी गोइंदवाल साहिब (पंजाब) येथे 540 मेगावॅटचा खाजगी औष्णिक ऊर्जा प्रकल्प रु. 1080 कोटी म्हणजेच 2cr प्रति मेगावॅट ^[2] या दराने विकत घेतला.
-- 11 फेब्रुवारी 2024 : श्री गुरु अमर दास थर्मल पॉवर प्लांट म्हणून सुरू केले ^[3]

पूर्वी राज्य/केंद्र सरकारे त्यांची मालमत्ता आवडत्या व्यक्तींना 'फेकून द्या' किमतीत विकायची ^[२:१]

¶ पंजाब सरकारचे फायदे ^[२:२]

पंजाब सरकार दरवर्षी 300-350 कोटी रुपयांची बचत करेल

श्री गुरु अमरदास थर्मल पॉवर प्लांटचे नाव तिसरे शीख गुरु, पूर्वीच्या GVK थर्मल प्लांटच्या नावावरून

पंजाबने स्वतःची कोळसा खाण सुरू केल्याने फायदा

• पंजाबची स्वतःची कोळसा खाण सुरू झाली

सुधारित क्षमता वापर

• प्लांट लोड फॅक्टर (PLF) जानेवारी 2024 पर्यंत फक्त 34% होता, जुलै 2024 मध्ये 89% वर गेला ^[1:1]

इतर फायदे

• राज्य क्षेत्रांतर्गत सुपरक्रिटिकल युनिट्स स्थापित करून प्रकल्पाची अतिरिक्त जमीन सार्वजनिक हितासाठी वापरली जाऊ शकते ^[४]
• महागडा वीज खरेदी करार रद्द झाला आहे
• चालू असलेले खटले ^[४:१] : १००० कोटींच्या मुद्द्यांसह चालू असलेले खटले टळतात
• राज्य क्षेत्रांतर्गत पंजाब तरुणांसाठी अधिक रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील ^[४:२]

¶ ¶ खरेदी तुलना ^[२:३]

कोणत्याही राज्य/खाजगी कंपनीद्वारे इतर कोणत्याही पॉवर प्लांटची सर्वात स्वस्त खरेदी (2 cr/MW).

¶ ऐतिहासिक परिस्थिती : 2016-2023 ^[2:4]

उच्च पॉवर खर्च

गंमत म्हणजे GVK थर्मल प्लांटला वीज न मिळता 1718 कोटी रुपये निश्चित किंमत देण्यात आली.

• पंजाब सरकारने 7902 कोटी रुपये देऊन 11165 दशलक्ष युनिट वीज खरेदी केली होती
• वीज प्रकल्पांना प्रति युनिट सरासरी 7.08 रुपये दिले जात होते, आता प्रति युनिट अंदाजित किंमत 4.50 रुपये प्रति युनिट असेल
• वीज खरेदी करार जो खाजगी कंपनीच्या बाजूने अत्यंत तिरकस होता

¶ ¶ GVK थर्मल प्लांट तपशील ^[5]

• 1,100 एकरवर स्थित आणि गोइंदवाल साहिब (पंजाब) येथे प्रत्येकी 270 मेगावॅटचे दोन युनिट आहेत.
• नवीन प्लांट असल्याने त्याची वीज निर्मिती कार्यक्षमता जास्त आहे
• वीज उत्पादन खर्च 6.50 रुपये प्रति युनिटवरून 4.60 रुपये प्रति युनिटपर्यंत कमी केला जाईल

¶ खाजगी फर्म चालवू शकली नाही, दिवाळखोर झाली ^[५:१]

• योग्य कोळसा जोडणी नसल्यामुळे, प्लांट त्याच्या क्षमतेच्या केवळ 45% पर्यंत चालला
• पंजाब सरकारला पिचवाडा, झारखंड येथे स्वतःची कोळसा खाण आहे जी डिसेंबर 2022 मध्ये कार्यान्वित झाली होती ती यशस्वीपणे चालवण्यास सक्षम असल्याचा विश्वास आहे.

संदर्भ :

---

1. https://epaper.dainiksaveratimes.in/3900280/Punjab-main/The-Savera#page/5/2 ↩︎ ↩︎

2. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=176880 ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

3. https://www.punjabnewsexpress.com/punjab/news/punjab-cm-bhagwant-mann-and-aap-supremo-arvind-kejriwal-dedicates-sri-guru-amar-dass-thermal-power-plant-to- वस्तुमान-२३९८६८ ↩︎

4. https://www.babushahi.com/full-news.php?id=176888&headline=Acquiring-GVK-a-progressive-step-for-state-power-sector:-PSEB-Engineer's-Association ↩︎ ↩︎ ↩︎

5. https://www.tribuneindia.com/news/punjab/pspcl-sole-bidder-state-set-to-purchase-private-power-plant-in-goindwal-sahib-521911 ↩︎ ↩︎