ਸੀਵਰੇਜ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ: 'ਆਪ' ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ

ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ: 17 ਅਗਸਤ 2024

ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ STP ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ [1] ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ।
-- ਦਸੰਬਰ 2023 ਤੱਕ 814 MGD => ਜੂਨ 2024 (ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੰਝ ਗਿਆ) [2]
-- ਦਸੰਬਰ, 2024 ਤੱਕ 922 MGD
-- ਮਾਰਚ 2025 ਤੱਕ 964.5 MGD ਤੱਕ (100% ਸੀਵਰੇਜ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ)

ਓਖਲਾ STP ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੀਵਰੇਜ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਵੇਗਾ [3]

2024-25 ਦਾ ਬਜਟ: ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੀਵਰੇਜ, 'ਆਪ' ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹਾਂ ਨੂੰ 7,195 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਮਿਲੇ , ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ 6,342 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ [4]

ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਸੇਵਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ [4:1]

-- ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਨਕਲੀ ਫੰਡ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਸੰਬਰ 2023 ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਖੁੰਝ ਗਈ [5]
-- SC ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ DJB ਨੂੰ 760 ਕਰੋੜ ਅਤੇ 1,927 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਫੰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ [6]
-- STP ਲਈ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ DDA (ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ) ਦੁਆਰਾ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ [7]

ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ~ 792 MGD [2:1] ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਲਗਭਗ 566.9 MGD ਸਿਰਫ ਅਗਸਤ 2024 ਤੱਕ ਹੈ [7:1]
-- ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਹਿਣਾ

pk_stp_okhla_1.jpg

STPs ਦੀ ਸੂਚੀ [8]

ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 3 STP ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ 5 ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ STP ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ [9]
--ਓਖਲਾ ਐਸ.ਟੀ.ਪੀ
-- ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਪਿਲਰ ਐਸ.ਟੀ.ਪੀ
-- ਕੋਂਡਲੀ ਐਸ.ਟੀ.ਪੀ

ਅਗਸਤ 2024 : ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਡੀਜੇਬੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ STP ਕੁੱਲ STP ਸਮਰੱਥਾ 667 MGD [7:2]
-- ਅਸਲ ਇਲਾਜ ਵਜੋਂ ਕੇਵਲ 84.9% ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਵ 566.9 MGD

ਨੰ STP ਨਾਮ ਸਮਰੱਥਾ
1 ਓਖਲਾ 140 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
2 ਕੋਂਡਲੀ 65 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
3 ਰਿਠਾਲਾ 40 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
4 ਕੇਸ਼ੋਪੁਰ 72 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
5 ਸੇਨ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਮ 2.20 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
6 ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਥੰਮ੍ਹ 90 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
7 ਵਸੰਤ ਕੁੰਜ 5 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
8 ਘਿਟੋਰਨੀ 5 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
9 ਯਮੁਨਾ ਵਿਹਾਰ 45 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
10 ਪਪਨਕਲਨ 40 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
11 ਨਰੇਲਾ 10 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
12 ਨਜਫਗੜ੍ਹ 5 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
13 ਦਿੱਲੀ ਗੇਟ 17.2 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
14 ਨੀਲੋਥੀ 60 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
15 ਰੋਹਿਣੀ 15 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
16 ਮਹਿਰੌਲੀ 5 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
17 CWG ਪਿੰਡ 1 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
18 ਮੋਲਰਬੈਂਡ 0.66 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
19 ਕਪਾਸ਼ੇਰਾ 12 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
20 ਚਿੱਲਾ 9 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ
ਕੁੱਲ 667 MGD [7:3]

ਨਵੇਂ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ STPs [1:1]

92 MGD ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 40 ਨਵੇਂ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ STPs (DSTPs) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ

ਟਿਕਾਣੇ

  • ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ 60 MGD ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 26 DSTPs
  • ਨਜਫਗੜ੍ਹ ਡਰੇਨੇਜ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ 32 ਐਮਜੀਡੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 14 ਡੀ.ਐਸ.ਟੀ.ਪੀ.

ਸਮਾਂਰੇਖਾ

  • ਦਸੰਬਰ, 2024 ਤੱਕ ਕੁੱਲ 57.57 ਐਮ.ਜੀ.ਡੀ. ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 29 ਡੀ.ਐਸ.ਟੀ.ਪੀ.
  • 34.43 MGD (ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ) ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 11 DSTPs

ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ

ਅੱਗੇ ਵੱਡੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ

  • ਡੀਜੇਬੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿੱਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ [4:2]
  • ਦਿੱਲੀ ਜਲ ਬੋਰਡ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ, ਰਾਜਧਾਨੀ 2025 ਤੱਕ 925 MGD ਸੀਵਰੇਜ (1,156 MGD ਜਲ ਸਪਲਾਈ ਦਾ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਪੈਦਾ ਕਰੇਗੀ [5:1]
  • 28 ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 17 13 CETPs ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 11 CETPs ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ [10]
  • 683 JJCs ਵਿੱਚੋਂ 255 ਵਿੱਚ ਸੀਵਰੇਜ ਨੂੰ ਫਸਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਹੈ [10:1]

ਹਵਾਲੇ

  1. https://delhiplanning.delhi.gov.in/sites/default/files/Planning/chapter_8.pdf ↩︎ ↩︎

  2. https://www.cnbctv18.com/india/delhi-govt-mulls-penalising-sewage-treatment-plant-engineers-for-pollution-in-yamuna-19444195.htm ↩︎ ↩︎

  3. https://www.cnbctv18.com/india/for-a-clean-yamuna-delhis-biggest-sewage-treatment-plant-to-begin-trial-run-around-diwali-18137441.htm ↩︎

  4. https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-budget-2024-25-allocation-flow-boost-for-water-and-sewage/articleshow/108219739.cms ↩︎ ↩︎ ↩︎

  5. https://www.deccanherald.com/india/delhi/delhi-missing-2023-deadline-to-treat-all-sewage-makes-2025-yamuna-cleaning-goal-challenging-2857323 ↩︎ ↩︎

  6. https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2024/Apr/06/djb-row-sc-tells-finance-secy-to-release-funds-makes-agency-party-to-govts-plea ↩︎

  7. https://www.downtoearth.org.in/waste/yamuna-continues-to-receive-sewage-as-8-stps-remain-dysfunctional-delhi-jal-board ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  8. https://delhiplanning.delhi.gov.in/sites/default/files/Planning/chapter_13.pdf ↩︎ ↩︎

  9. https://www.iamrenew.com/sustainability/top-5-sewage-treatment-plants-stps-in-india-in-terms-of-capacity/ ↩︎

  10. https://ddc.delhi.gov.in/sites/default/files/multimedia-assets/outcome_budget_2022-23.pdf ↩︎ ↩︎