पंजाबचा अर्थसंकल्प 2023-24: ठळक मुद्दे आणि छुपी रत्ने
Updated: 10/24/2024
शेवटचे अपडेट: सप्टेंबर २०२३
¶ आर्थिक [१]
- मागील वर्षाच्या तुलनेत राज्य GPD मध्ये 9.24% ची वाढ
- आर्थिक वर्ष 2023-24 साठी ₹1,96,462 कोटीचा अर्थसंकल्पीय खर्च जो 26% वाढ दर्शवतो
- प्रभावी महसुली तूट आणि राजकोषीय तूट अनुक्रमे ३.३२% आणि ४.९८% आहे
- गेल्या वर्षी महसुलात मोठी उडी
- राज्य जीएसटी २३ टक्क्यांनी वाढला
- राज्य उत्पादन शुल्कात 45% वाढ
- मुद्रांक आणि नोंदणी १९% ने वाढली
- गैर-कर महसूल 26% ने
¶ शिक्षण [१:१]
- प्रख्यात शाळा: त्यांना श्रेणीसुधारित करण्यासाठी 117 शाळा ओळखल्या गेल्या आहेत -> स्कूल ऑफ एमिनेन्स
- बिझनेस ब्लास्टर्स कार्यक्रम सुरू होणार -> बिझनेस ब्लास्टर्स पंजाब
- सरकारी शाळांमध्ये रुफ-टॉप सोलर पॅनेल सिस्टीमची स्थापना ->सरकारी इमारतींवर सोलर पॅनेल
- सर्व शाळांच्या पायाभूत सुविधांचे अपग्रेडेशन ->सरकारी शाळा पायाभूत विकास
- 10,000+ शिक्षकांची भरती -> शिक्षक_भरती_पंजाब
- 14,000+ शिक्षकांचे नियमितीकरण -> शिक्षकांचे नियमितीकरण: पंजाब
¶ आरोग्य [१:२]
- आर्थिक वर्ष 2023-24 मध्ये आरोग्य आणि कुटुंब कल्याणासाठी ₹4,781 कोटी
- कपूरथळा आणि होशियारपूर येथे प्रत्येकी 100 एमबीबीएस जागांची दोन नवीन वैद्यकीय महाविद्यालये
- सरकारी वैद्यकीय महाविद्यालय, अमृतसर येथे 119 कोटी रुपये खर्चून कर्करोग रुग्णांसाठी राज्य कर्करोग संस्था
- फाजिल्का येथे ₹ 46 कोटी खर्चाचे कॅन्सर केअर सेंटर
- पंजाब स्टेट इन्स्टिट्यूट ऑफ लिव्हर अँड बिलीरी सायन्स या वर्षी सुरू होणार -> सुपरस्पेशालिटी हॉस्पिटल्स
- अधिक AAM AADMI CLINICS, 504 आधीच कार्यरत आहेत ->
मोहल्ला-क्लिनिक - माता आणि बाल आरोग्य (MCH) रुग्णालये: 7 नवीन आणि 5 श्रेणीसुधारित केली जाणार आहेत
- आयुष: दयालपूर सोढियान, मोहाली आणि दुनेके (मोगा) येथे दोन ५० खाटांची एकात्मिक आयुष रुग्णालये बांधली जात आहेत.
¶ दुय्यम स्तरावरील आरोग्य सुविधा [१:३]
राज्यातील गाव, शहर आणि जिल्हा रुग्णालये सुधारण्यासाठी विशेष प्रकल्प
- स्वतंत्र बजेट ₹39 कोटी: अंमलबजावणी → माध्यमिक रुग्णालये अपग्रेड - 550 कोटी योजना
- 363 विशेषज्ञ आणि 470 एमबीबीएस डॉक्टरांची भरती -> डॉक्टरांची नियुक्ती: पंजाब
¶ पंजाब सिख्य-ते-सेहत फंड ट्रस्ट [१:४]
अनिवासी भारतीय आणि उच्च उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती या ट्रस्टद्वारे त्यांच्या जन्मभूमीच्या शिक्षण आणि आरोग्य पायाभूत सुविधांसाठी निधी देऊ शकतात
- आधीच नोंदणीकृत आहे
- भारत सरकारकडून आवश्यक परवानग्या घेतल्या जात आहेत
- आर्थिक वर्ष 2023-24 मध्ये कारवाई होण्याची अपेक्षा आहे
- उदंड प्रतिसाद अपेक्षित आहे
¶ शक्ती [१:५]
- सर्व घरगुती ग्राहकांसाठी मोफत वीज दर 2 महिन्यांत 600 युनिटपेक्षा कमी -> 300 युनिट मोफत वीज
- इन्फ्रा अपग्रेड स्कीम -> पॉवर इन्फ्रा अपग्रेड
¶ शेती [१:६]
- शेतकऱ्यांना मोफत वीज सुरू -> शेतकऱ्यांसाठी पूर्ण दिवस वीज
- शेतकऱ्यांच्या प्रतिक्रियांसाठी अधिक सरकार- किसान मिलनीचे आयोजन
- मिल्कफेड (वेरका) उत्पादन दुप्पट करेल, आर्थिक वर्ष 2026-27 पर्यंत 10,000 कोटी रुपये
¶ मार्कफेड (सरकारी एजन्सीद्वारे कृषी प्रक्रिया) [१:७]
- एकूण 1.75 लाख मेट्रिक टन क्षमतेसह 13 ठिकाणी नवीन गोदामे
- क्रूड पाम तेल प्रक्रिया: 2023-24 मध्ये नवीन 110 टन प्रतिदिन (TPD) भौतिक रिफायनरी
- खन्ना येथे 100 TPD वनस्पति प्लांट
- मोहरी पिकावर प्रक्रियेसाठी बुधलाडा आणि गिद्दरबाहा येथे दोन नवीन तेल मिल
¶ ऊस [१:८]
- ₹380 प्रति क्विंटल, देशातील सर्वोच्च किंमत (भारत सरकार ₹305 देते)
- शेतकऱ्यांची मागील वर्षांची सर्व जमा देयके मंजूर झाली
- 250 कोटींसह साखरफेड आणखी मजबूत करण्यात येणार आहे
- कार्यक्षम प्रक्रियेसाठी बटाला आणि गुरुदासपूर येथे नवीन साखर संकुल उभारणे
काम झाले
¶ पीक विविधीकरण [१:९]
- कापूस पीक: दर्जेदार बियाणांसाठी ३३% अनुदान, ट्रॅक आणि ट्रेस यंत्रणा -> कापूस पीक पंजाब
- बासमती: बासमती खरेदी -> बासमती संवर्धनासाठी पंजाब सरकारच्या हस्तक्षेपाद्वारे बाजारभावाची चांगली खात्री करण्यासाठी 1000 कोटी निधी
- मूग डाळ: एमएसपीसाठी ₹१२५ कोटी आणि तांदूळ प्रोत्साहनाच्या थेट पेरणीसाठी, गेल्या वर्षीही असेच केले गेले -> मूग एमएसपी पंजाब
- सरकार गावपातळीवर 2,574 किसान मित्रांना शेतकऱ्यांच्या ज्ञानासाठी आणि मार्गदर्शनासाठी त्यांच्या दारात सहभागी करणार आहे -> किसान मित्र पंजाब
¶ पंजाबमधील पहिली पीक विमा योजना [१:१०]
- अप्रत्याशित हवामान किंवा पीक अपयशी ठरणाऱ्या रोगासाठी वेळेवर नुकसान भरपाई सुनिश्चित करण्यासाठी
- या वर्षी लवकरच लॉन्च होणार आहे, पहिल्यांदाच पंजाबमध्ये
¶ पंजाबचे पहिले कृषी धोरण [१:११]
- समिती स्थापन, विचारमंथन सुरू आहे
- 30 जून रोजी सुरू होणार आहे
¶ ¶ जाळणे तपासणे [१:१२]
- घटना जवळपास कमी झाल्या. ३०%
- पंजाबमध्ये कार्यरत सुमारे 2,500 वीटभट्ट्यांसाठी 20% इंधन अनिवार्य आहे
- जैव वायू संयंत्रांना अधिक खडे
- इन-सिटू मशीनसाठी 350 कोटी
पंजाब सरकार द्वारे स्टबल बर्निंग सोल्युशन्स
¶ फलोत्पादन (फळे, भाजीपाला, फुले इ.) [१:१३]
- बजेट दुप्पट झाले ₹253 कोटी
- पंजाब फ्रूट नर्सरी कायद्यातील बदल कायदेशीररित्या रोगमुक्त प्रमाणित फलोत्पादन साहित्याचा पुरवठा सुनिश्चित करण्यासाठी कारण नर्सरीमधील सदोष सामग्रीमुळे शेतकऱ्यांना नुकसान सहन करावे लागत आहे
- टिश्यू कल्चर बटाट्याच्या रोपांसाठी प्रमाणपत्र आणि शोधण्यायोग्यतेसाठी पंजाब हे पहिले राज्य
- लुधियाना, गुरुदासपूर, पटियाला, भटिंडा आणि फरीदकोट जिल्ह्यांमध्ये प्रोत्साहनासाठी 5 नवीन फलोत्पादन वसाहती
- भाव अंतर भुगतन योजना बाजारातील चढउतारांविरूद्ध उत्पादकांना योग्य किंमत सुनिश्चित करण्यासाठी
क्लस्टर विकास अंमलबजावणी: क्लस्टर विकासासाठी फलोत्पादन फेज प्रकल्प
¶ अधिक उड्डाणे आणि मेड इन पंजाब निर्यात [१:१४]
- साठी करार केले
- मोहाली विमानतळावरील कार्गो सुविधांचा विस्तार
- अमृतसर विमानतळावर नवीन नाशवंत मालवाहू (वेर्का, मार्कफेड, कृषी उत्पादनांची निर्यात)
म्हणजे एअरलाइन्ससाठी अतिरिक्त व्यवसाय → स्वस्त उड्डाणे → अधिक उड्डाणे
2. मोहाली विमानतळाच्या टर्मिनल इमारतीच्या दुसऱ्या टप्प्याची योजना सक्रिय विचाराधीन आहे
म्हणजे प्रवाशांसाठी अधिक सुविधा आणि रहदारी हाताळण्याची अधिक क्षमता
¶ ¶ डोअर स्टेप सेवा वितरण [१:१५]
"सरकार तुहाडे द्वार" अंतर्गत नागरिक केंद्रित सेवा घरोघरी पोहोचवण्यासाठी कार्यक्रम ->
¶ राज्य डेटा धोरण [१:१६ ]
हे प्लॅटफॉर्म तयार करणे सक्षम करण्यासाठी कार्यान्वित केले जात आहे जे विभागांकडे उपलब्ध डेटाची अधिक इंटरऑपरेबिलिटी अनुमती देऊ शकतात
म्हणजे उत्तम नागरिक केंद्रित सेवा आणि कमी बनावट लाभार्थी
¶ पंजाबचे नवीन क्रीडा धोरण [१:१७]
- समिती स्थापन, विचारमंथन सुरू -> नवीन क्रीडा धोरण पंजाब
- 2023-24 मध्ये सुरू होणार आहे
¶ पर्यटन [१:१८]
- अमृतसर येथील वॉर मेमोरियल कॉम्प्लेक्स
- 2 नवीन गॅलरी आणि अपग्रेडेशन
- बजेटमध्ये 15 कोटींची तरतूद
- ऐतिहासिक-लष्करी पर्यटनाला चालना देण्यासाठी अँग्लो-शीख वॉर सर्किट विकसित केले जाईल
- पंजाबच्या विविध भागात राज्यस्तरीय वार्षिक वेगवेगळे मेळे आणि उत्सव आयोजित केले जातील: अंमलबजावणी → पर्यटन वाढीसाठी उत्सव
संदर्भ :
Related Pages
No related pages found.